یادمان

شوش زبان ندارد

یکی از کهن‌ترین پایتخت‌های ایران، امروز برای جهانی شدن، با مشکلات و موضوعات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. می‌گویند، عده‌ای از کارشناسان گرد هم آمده‌اند و قصد جهانی کردن این محوطه باستانی را دارند؛ این همه اما جای خالی زبان شوش را که طی هشت سال گذشته بریدند و از حلقوم‌اش بیرون کشیده‌اند نمی‌گیرد. قرار بود مدیران تازه، به جای زبان بریده شوش باشند و درد این محوطه را بگویند، اما هنوز زبان خود هستند.

Oakley MOD5 MIPS SNOW HELMET – ADULT - SneakersbeShops | スニーカー発売日 抽選情報 ニュースを掲載！ナイキ ジョーダン ダンク シュプリーム SUPREME 等のファッション情報を配信！ - 2022年 発売予定！sacai x NIKE CORTEZ (サカイ ナイキ コルテッツ) , nike janoski floral noir dress for women - JofemarShops

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ زبان شوش را سال‌ها قبل از حلقوم‌اش بیرون کشیدند. زمانی که ساخت و سازهای بی‌رویه به جان عرصه و حریم‌اش افتاد و وقتی فریاد می‌کشید تا صدایش را بشنوند، زبانش‌ را بریدند تا لال بماند. قرار بود، مدیران جدید، به جای زبان بریده شوش سخن بگویند، اما باز هم صدایی از شوش بیرون نیامد و حالا این پهنه باستانی، با زبان اشاره سخن می‌گوید و هنوز هم دردهای بی‌شماری دارد.
 
به گزارش CHN بردن خبرنگاران به شوش، امیدهایی را برای شنیدن صدایی همسو با این محوطه باستانی زنده کرد. به نظر می‌رسید قرار است شوش، پس از 8 سال از زبان مسئولان سخن بگوید و این‌بار نه از وعده‌ها که حقیقت موجود را آن‌گونه که هست، بازگو کند. امیدهایی که خیلی زود به همان دوران گذشته نه چندان روشن بازگشت.
 

ثبت محوطه باستانی شوش در فهرست میراث جهانی تکاپو در سامان‌ بخشیدن به این محوطه چندهزار ساله را بیشتر کرده‌است؛ در این شکی نیست، اما شاید مسئولان امروز هم نمی‌دانستند، با چه وضعیت اسفباری مواجه هستند.
 
سفر خبرنگاران اما با یک پرسش ساده آغاز شد:
ـ آقای «ارسطو‌زاده»، مدیر پایگاه تشریف ندارند؟
ـ مشکلات شوش آنقدر زیاد است که برای حل کردن آن‌ها فرصت نشده این‌جا باشند.
 

این را مدیر روابط عمومی پایگاه شوش گفت. پس خبرنگاران را به تماشای فیلم سینمایی پاورپوینتی از فعالیت‌های شش‌ماهه پایگاه میراث فرهنگی شوش بردند. فیلم صامتی که البته فعالیت‌های ارزشمندی را در شوش نشان می‌داد و «علی بویری منجی»، مدیر داخلی شوش روی آن صحبت می‌کرد:
 
ـ محوطه شوش از نخاله‌ها پاکسازی شده ... گیاهان خودرو برچیده و زباله‌های انباشت شده، جمع‌آوری شدند ... مرمت و بازسازی دیواره‌های کاخ اردشیر که سال‌ها رها شده بود پایان یافته و پوشش آجرفرش‌ها برای جلوگیری از تخریب بیشتر با خاک پوشانده شده‌اند ... پوشش گیاهش شهر پانزدهم دفع شده و این شهر باستانی خواناسازی شد. در ضمن شکاف‌ها و آبشستگی‌های شهر پانزدهم هم پر شده‌است.
 

رفع مداخلات در کاخ آپادانا و حفاظت از آثار سنگی موجود، نورپردازی و کف‌سازی موزه و باغ موزه، مرمت قلعه شوش و تبدیل آن به پایگاه پژوهشی و ساماندهی حیات قلعه و بازگشایی حیات دوم قلعه به عنوان فضای نمایشگاهی، بازسازی اتاق گریشمن، بازسازی نقاشی‌های قلعه، ساماندهی مسیر‌ها در محوطه تاریخی و اجرای اندود کاهگل حفاظتی در تپه آکروپل از دیگر مواردی بود که در فیلم سینمایی «پاورپوینتی از فعالیت‌های پایگاه میراث فرهنگی شوش» نمایش داده شد.
 
اما دیدن این گزارش‌ها کمی عجیب بود. اگر اشتباه نکرده باشم، طی هشت‌سال گذشته، همه مدیرانی که تا کنون به پایگاه شوش آمده‌اند، دقیقا به رفع مشکلات شوش در همین موضوعات اشاره کرده بودند. همه با اطمینان گفته‌اند که ساماندهی کرده‌اند، کاهگل زده‌اند، علف‌ها را برچیده‌اند، مرمت کرده‌اند و باغ موزه ساخته‌اند. هر مدیری هم که آمده گفته‌است که مدیر قبلی انجام نداده بود و ما انجام دادیم.
 
سرعت ساخت و ساز در شهر بالاست و باید تعاملی میان جهانی شدن محوطه باستانی شوش و توسعه شهر به وجود آید
 
اما شوش بی‌زبان، زبان اشاره بلد است. فقط کافیست قدمی در محوطه بزنید و نگاهی به اطراف بیاندازید. ساختمان‌های بدقواره، ساخت و سازها تا کنار محوطه، چرخ و فلک بی‌ربط و 10‌ها مشکل دیگر را با زبان اشاره شوش می‌بینید. محوطه هنوز هم جان دارد و حرف می‌زند، حتی اگر خبری از مدیر پایگاه میراث فرهنگی شوش که قرار است میراث جهانی شود، نباشد.
 
ـ حرف‌های خوبی در پاورپوینت زدید، اما به نظر نمی‌رسد حال شوش خوب باشد. لطفا به جای محوطه حرف بزنید...
 
این تنها خواسته خبرنگاران حاضر در محوطه باستانی شوش بود. خواسته‌ای که در پی زبانی به جای زبان بریده شوش می‌گشت.
 

بیژن حیدری، مدیر اجرایی محوطه باستانی شوش اما با لحن تازه‌ای سخن گفت:
 
ـ بعد از چندین سال کش و قوس بر سر مسائل مختلف شوش، که عرصه و حریم سردمدار آن است، بالاخره هفته گذشته کارشناسان و باستان‌شناسان به شوش آمدند و بحث‌های کارشناسی مختلفی راجع به عرصه و حریم و مشکلات این محوطه باستانی داشتند. بعد از سبک و سنگین‌کردن‌های بسیار در رابطه با موضوعات شوش به این نتیجه رسیدند که هدف میراث‌فرهنگی از حفظ محوطه باستانی شوش به‌گونه‌ای باید باشد که میراث‌ را به‌لحاظ حقوقی زمین‌گیر نکند.
 
حیدری در ادامه گفت: «بحث کارشناسی شوش اتفاق یا تصادف نیست. قرار است برای آینده یک شهر تصمیم گرفته شود پس لازم است خیلی بادقت و احتیاط به محوطه و ثبت جهانی شوش بپردازیم. در این رابطه هم هیچ پنهان‌کاری وجود نداشته و ندارد. سازمان میراث‌فرهنگی در این سی و چند سال سیاستی  مشخص داشته و همیشه سعی کرده با حضور و تعامل با مردم کارها را پیش ببرد.»
 
اما اشاره شوش بی‌زبان به مردم است؛ مردمی که چندان هم حرمت‌اش را نگه نداشتند و از بی‌زبانی‌اش در این سالها سود جسته‌اند و ساخته‌اند و هنوز هم می‌سازند. بیخ گوش پایتخت هخامنشیان در 2500 سال قبل...
 
حیدری اما از زبان خودش سخن می‌گوید: «مشکلات مردم مربوط به عرصه و حریم می‌شود. امروز در شرایطی هستیم که دیدگاه‌ها نسبت به عرصه و حریم هر روز در حال تغییر است. ما در شرایطی هستیم که چاره‌ای جز مصالحه با مردم نداریم. چون معتقدیم بحث شوش خیلی فراتر از هکتار است.»
 
او گفت: «بحث‌‌های کارشناسی نیاز به کش و قوس و مجادله دارد. اینجا مگر آمده‌اید پارچه بخرید که از اندازه عرصه و حریم می‌پرسید سر و کار شما با مواد فرهنگی و حفظ سلامت عرصه است. مگر پرتاب نیزه است که دنبال عدد می‌گردید ما عدد نمی‌دهیم.»
 
شوش دیگر آن شهر کوچک گذشته نیست. اگر فکری برای توسعه آن نشود، مشکلات تپه‌های باستانی در آینده دو چندان می‌شود
 
مدیر اجرایی شوش درباره مسائل مختلفی سخن گفت. اینکه شوش صرفا یک محوطه باستانی نیست. اگر چه شاخص است؛ در شرایطی هستیم که مسائل دیگری از جمله مسائل جانوری، زیست محیطی که هر یک سرفصل‌های فعالیت‌های مطالعاتی است و هیچ منافاتی با شوش ندارد باید مورد مطالعه قرار بگیرد.
 
گفت و گو‌ها به پایان رسید از محوطه خارج می شدم که چهره زشت نخاله‌ها در کنار عرصه 400 هکتاری توجه من را به خودم جلب کرد. یادم آمد در آن فیلم سینمایی گفته بودند نخاله‌ها را جمع کردند... بیچاره شوش بی‌زبان...

• < قبلی
• بعدی >