زیست بوم
تخریب ۶هکتار اراضی پارک سرخه‌حصار برای اتوبان
- زيست بوم
- نمایش از چهارشنبه, 06 خرداد 1394 09:52
منبع: تابناک
از ١٣ کیلومتر مسیر اتوبان (که حدود نیمی از آن، حدفاصل ورزشگاه تختی تا رسالت، از مناطق کوهستانی داخل پارک ملی عبور می‌کند) فقط ٤٥٠ متر تونل با هدف جلوگیری از تخریب زیستگاه در برنامه قرار دارد و ٨٠٠ متر تونل دیگر هم نیاز فنی پروژه است. ایشان اذعان می‌کنند که ساخت این تونل نیازمند به عملیات انفجار و سنگ‌برداری است. همه این عملیات قرار است در دل پارک ملی انجام شده و به حیات پارک ملی هم آسیبی نرسد!
پارک ملی سرخه‌حصار این روزها در حالی از سوی شهرداری تهران مورد تخریب برای ساخت اتوبان شهید شوشتری قرار گرفته که پیش از این، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران تاکید کرده بود اجرای هرگونه پروژه عمرانی و ملی هر چند مهم و زیربنایی، منوط به ارایه طرح جامع و کامل ارزیابی زیست‌محیطی و سپس بررسی در سطح استان و تصویب آن در سازمان حفاظت محیط زیست است. با این همه اما خبرها حکایت از این دارد که طی روزهای اخیر حدود شش هکتار از اراضی پارک ملی سرخه‌حصار به وسیله لودرهای شهرداری تهران، زیر و رو شده است. در همین حال مسوولان شهرداری انجام هرگونه عملیات را در این پارک رد کرده‌اند و سازمان منابع طبیعی نیز اساسا پاسخگو نیست.
یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود در این‌باره به «اعتماد» گفت: «کنار پادگان دوکوه که فاجعه‌ای برپا شده و در دو نقطه حفاظت‌شده در حدود شش هکتار اراضی مرتعی و درختان را زیر و رو کرده‌اند. درحالی که برای این کار مجوزی نداشتند.» او از حضور بازرسی کل کشور در پارک ملی سرخه‌حصار در چهارشنبه گذشته خبر داد و تاکید کرد که با وجود تمام این مسائل و هشدارهای پیاپی محیط زیست استان تهران، عملیات غیرقانونی شهرداری تهران برای ساخت اتوبان تا روز سه‌شنبه همچنان ادامه داشته است.»
این منبع آگاه در توضیح این عملیات گفت: «در حدود ١١ کیلومتر از پروژه شهید شوشتری که بخشی از آن از سمت سه‌راهی سیمان (دولت‌آباد) اجرا شده، از قلب پارک ملی سرخه‌حصار و منطقه حفاظت‌شده جاجرود می‌گذرد که بر اساس قوانین صریح محیط‌زیست، باید برای آن گزارش ارزیابی زیست محیطی تهیه می‌شد و به تایید کمیته ارزیابی زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط زیست می‌رسید که این اتفاق نیفتاد. اما شهرداری تهران با اینکه می‌دانست این کار غیرقانونی است آن را ادامه داد و بدون مجوز وارد پارک ملی سرخه‌حصار شد و درختان آنجا را زیر و رو کرد.»
او از تپه‌ای در داخل پارک ملی سرخه‌حصار خبر داد که توسط پیمانکار شهرداری تهران صاف شده است و تاکید کرد: «تپه بالاتر از دهانه خروجی تونل را تخریب کردند؛ چون قرار بوده محل کارگاه آنها جابه‌جا شود؛ اما بدون هماهنگی با محیط زیست این اتفاق افتاده است.»
شاعری: هیچ عملیاتی اجرا نشده!
مسوول ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران اما می‌گوید که هیچ عملیات عمرانی در درون پارک ملی سرخه‌حصار از سوی شهرداری تهران انجام نگرفته است. علی‌محمد شاعری ضمن رد هرگونه عملیات تسطیح و خاکبرداری در پارک ملی سرخه‌حصار به «اعتماد» گفت: «بر اساس گزارش‌هایی که از منطقه داشته‌ایم هیچ‌گونه عملیات عمرانی در منطقه سرخه‌حصار صورت نگرفته و هرگونه عملیات ساخت وساز پس از طی مراحل لازم برای بررسی و تصویب طرح ارزیابی محیط زیستی بزرگراه انجام خواهد گرفت.»
شاعری در ادامه تاکید کرد طرح ارزیابی که برای این پروژه تهیه شده یک‌بار در کمیته فنی مطرح شد و قرار شد پس از بررسی و تجدید نظر در طرح ارزیابی، مجددا در کمیته فنی، تصمیمات لازم اتخاذ شود. او گفت: « قطعا شهرداری تهران بدون هماهنگی با محیط زیست، اقدامی را انجام نخواهد داد و تا الان نیز استانداردهای زیست‌محیطی لازم با کمک مشاور صاحب صلاحیت در زمینه محیط زیست انجام شده و تجهیز کارگاه نیز کاملا منطبق با قانون صورت گرفته است. همچنین شهرداری تهران در حال انجام کار ارزیابی و مطالعاتی پروژه فوق است و با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست، تلاش داریم بدون خسارت‌های احتمالی و در چارچوب قوانین جاری کشور، این پروژه را اجرا کنیم.»
همچنین شهردار منطقه ١٣ تهران با وجود پیگیری‌های متعدد «اعتماد» برای گفت‌وگو، به تماس‌های ما پاسخ نداد.
حیدرزاده: عملیات را متوقف کردیم
اما بر خلاف رییس ستاد محیط زیست شهرداری تهران، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران انجام عملیات غیرقانونی را در پارک ملی سرخه‌حصار تایید می‌کند. هادی حیدرزاده به «اعتماد» می‌گوید: «عملیات شروع شده و دو ساعت نیز انجام شده بود و ما به محض اینکه مطلع شدیم، این تخلف را پیگیری کردیم و توانستیم حکم قضایی برای توقف عملیات شهرداری در درون پارک را بگیریم.»
او تاکید کرد: «این عملیات بدون گزارش ارزیابی محیط زیستی صورت گرفته و با وجودی که ارزیابی انجام‌شده در کمیته استانی رد شده اما شهرداری تهران بدون آن، پروژه را پیاده کرده است. الان هم پروژه کاملا متوقف شده و تا اصلاح روند عملیات طبق موازین محیط زیست، اجازه ادامه آن را به شهرداری نمی‌دهیم.»
امکان‌سنجی قبل از ارزیابی
یک کارشناس محیط زیست در این باره به «اعتماد» گفت که برای ایجاد تاسیسات در مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست باید هم گزارش ارزیابی تهیه شود و هم قبل از آن، گزارش امکان‌سنجی. محمود شهریار نژاد در ادامه تاکید کرد که از ابتدا نباید اجازه اجرای این پروژه در قلب پارک ملی داده می‌شد و باید قبل از آن با سازمان حفاظت محیط زیست هماهنگی می‌کردند که آیا اساسا می‌شود از داخل پارک ملی، اتوبان رد کنند؟ اما متاسفانه این طرح که در زمان دولت پیشین مجوز گرفت هیچ‌یک از این مراحل را طی نکرد است. به نظر می‌رسد شهرداری تهران تمام دستگاه‌های متولی را در برابر یک عمل انجام شده قرار داده است و به صرف اینکه پروژه شهید شوشتری در طرح جامع حمل و نقل تهران آمده، آن را بدون طی مراحل قانونی، از جمله ارزیابی، آغاز کرده است.
بر اساس تمام قوانین بین‌المللی و داخلی، عبور جاده‌های ترانزیت و اتوبان‌ها از داخل پارک‌های ملی ممنوع است؛ چرا که علاوه بر دوبخشی کردن این مناطق ارزشمند و بستن راه‌های ارتباطی زیستمندان درون آن با یکدیگر، خطرات زیادی از جمله تصادفات جاده‌ای با حیات وحش، دسترسی مسافران عبوری و تردد بیش از حد در پارک‌ها و گاه آتش‌سوزی را برای این اکوسیستم‌های بی‌نظیر و شکننده به ارمغان خواهد آورد. به همین دلیل سال‌های متمادی است که سازمان حفاظت محیط زیست درصدد است تا جاده تهران-مشهد را از داخل پارک ملی گلستان به شمال پارک منتقل کند و حالا می‌خواهند از داخل پارک ملی سرخه‌حصار، جاده بکشند. آیا زمان آزمون و خطا در طبیعت ایران به پایان نرسیده است؟
کارشناسان محیط زیست اجرای این پروژه در قلب یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های اطراف پایتخت آلوده ایران را بسیار خطرناک شمرده‌اند. یک عضو هیات علمی دانشگاه درباره مخاطرات این پروژه به «اعتماد» گفت: « این اتوبان، پارک ملی سرخه‌حصار را که قدمت حفاظت ٢٦٠ ساله دارد به دو نیم تقسیم می‌کند و منجر به قطع اقلا پنج هزار اصله درخت و بی‌خانمانی بخش دیگری از آخرین باقیمانده‌های حیات وحش و گونه‌های گیاهی طبیعی شهر تهران خواهد شد.»
هومن روانبخش گفت: «ساخت این بزرگراه از میان پارک ملی و منطقه حفاظت شده، با عنوان کاهش بارترافیکی شرق تهران و اتوبان بسیج توجیه می‌شود درحالی که دوسال پیش نیز اتوبان دیگری به موازات همین اتوبان و در فاصله کمتر از ١٥ کیلومتری با همین توجیه از میان منطقه حفاظت شده جاجرود و پارک ملی خجیر تصویب و ساخت آن آغاز شده است. با وجود اینکه احداث بزرگراه پاکدشت-بابایی که با صرف هزینه‌های محیط زیستی فراوان در حال انجام است، به اتمام نرسیده و اثرات آن بر ترافیک شرق تهران بررسی نشده، تصمیم به ساخت اتوبانی جدید به موازات همان بزرگراه مصوب قبلی ابهامات بسیاری را ایجاد می‌کند.»
این دکترای جنگل در ادامه با تاکید بر اینکه عزیزان شهرداری تهران پیش از شروع عملیات اجرایی بسیاری از پروژه‌های بزرگراهی وعده حل مشکلات ترافیکی را داده‌اند اما متاسفانه شاهدیم نه‌تنها ساخت بزرگراه‌های جدید مشکل عمده‌ای را حل نکرده است، بلکه این معضل روزبه‌روز در حال افزایش است گفت: «از آن جمله می‌توان به وعده‌های پیش از ساخت بزرگراه طبقاتی صدر اشاره کرد. متاسفانه مسوولان بزرگوار شهرداری پس از آزمون و خطاهای متعدد هنوز باور ندارند که تنها ساخت اتوبان و بزرگراه مشکل ترافیک را حل نمی‌کند. ایشان این‌بار دست بر یکی از بکرترین عرصه‌های طبیعی باقیمانده در شرق تهران گذاشته‌اند و قرار است بخش دیگری از آخرین باقیمانده‌های حیات وحش و گونه‌های گیاهی طبیعی شهر تهران، بی‌خانمان و نابود شوند.»
او گفت: «در جای دیگر، صحبت از حفظ محیط‌زیست پارک ملی با به کارگیری تونل در بخش اعظم مسیر بزرگراه شده است. این درحالی است که به گفته قاسم مالدار، مجری طرح‌های بزرگراهی سازمان مهندسی و عمران شهر تهران، از ١٣ کیلومتر مسیر اتوبان (که حدود نیمی از آن، حدفاصل ورزشگاه تختی تا رسالت، از مناطق کوهستانی داخل پارک ملی عبور می‌کند) فقط ٤٥٠ متر تونل با هدف جلوگیری از تخریب زیستگاه در برنامه قرار دارد و ٨٠٠ متر تونل دیگر هم نیاز فنی پروژه است. ایشان اذعان می‌کنند که ساخت این تونل نیازمند به عملیات انفجار و سنگ‌برداری است. همه این عملیات قرار است در دل پارک ملی انجام شده و به حیات پارک ملی هم آسیبی نرسد!
موضوع دیگر در رابطه با این اتوبان عبور آن از میان پارک جنگلی سرخه‌حصار است که تخمین زده می‌شود منجر به قطع دست‌کم ٥٠٠٠ اصله درخت ٤٠ ساله کاج و تعداد زیادی درختان جوان‌تر و درختچه و نابودی بخش انبوهی از این جنگل شود.»
روانبخش یادآور شد: «همه اینها درحالی است که با مراجعه به نقشه به نظر می‌رسد گزینه‌های دیگری هم قابل بررسی باشد مثلا بزرگراه جدید (شهید شوشتری) از ورزشگاه تختی به سمت شمال بدون ورود به پارک ملی از حاشیه پارک گذشته و به میدان کلاهدوز یا بزرگراه اسبدوانی متصل شود. بزرگراه اسبدوانی و بزرگراه یاسینی در این مسیر از تراکم عبور پایینی برخوردار هستند و هدف مطرح شده توسط مدیران شهرداری که کاهش بارترافیکی اتوبان بسیج است را برآورده می‌کند و خسارت به پارک ملی را هم به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.»
پارک ملی سرخه‌حصار با داشتن ده‌ها گونه جانوری نظیر قوچ و میش، کل و بز و آهو و همچنین صدها گونه گیاهی به ویژه درختان و درختچه‌های بومی نظیر بادام وحشی به عنوان ریه تنفسی و ذخیره‌گاه ژنتیکی ابرشهر تهران محسوب می‌شود.
شهرداری حق قطع حتی یک درخت را در سرخه حصار ندارد
محمد حقانی، رییس کمیته محیط زیست شورای شهر در واکنش به عبور جاده شوشتری از جنگل‌های سرخه حصار گفت: احداث هرگونه جاده و ساخت و ساز در اراضی جنگلی حاشیه تهران ممنوع است و جلوی آن را خواهیم گرفت.
حقانی در مورد صحت ادعای قطع درختان برای ساخت بزرگراه شهید شوشتری در پارک سرخه حصار گفت: در تماسی که با مدیرکل منابع طبیعی داشتم وی نیز اعلام کرده که تاکنون بارها دراین مورد به شهرداری تذکر داده شده است ولی گویا شهرداری چندان توجهی نکرده است.
وی با ذکر اینکه شهرداری حق ندارد حتی یک اصله درخت را قطع کند گفت: در هنگام ساخت بزرگراه امام علی (ع) نیز درختان زیادی قطع شد. حتی منابع طبیعی از شهرداری به همین دلیل شکایت کرد. رییس کمیته محیط زیست شورای شهر با اشاره به توافقنامه بین شهرداری و منابع طبیعی تهران در سال ٧٢ گفت: براساس این توافقنامه حق بهره‌برداری و نگهداری از سه پارک جنگلی چیتگر، لویزان و سرخه‌حصار-که با وسعتی بیش از چهار هزارهکتارکمربندی برای جلوگیری از رشد تهران است و یکی از ریه‌های اصلی تنفس پایتخت محسوب می‌شود – به شهرداری واگذار شد ولی سند مالکیت آن همچنان دراختیار دولت است. بنابراین شهرداری نمی‌تواند در این اراضی جاده‌سازی کند و فرش قرمزی را برای کالبد سبز این پارک جنگلی پهن کند.
حقانی با ذکر اینکه براساس شنیده‌ها بیش از ٦٠٠ درخت درفرآیند احداث این جاده برای قطع شدن علامت‌گذاری شده‌اند گفت: البته کارشناسان ما درحال بررسی وضعیت درختان این منطقه هستند که نتیجه آن به زودی اعلام خواهد شد. وی همچنین در پاسخ به ادعای شهرداری که گفته این درختان را منتقل خواهد کرد و هیچ درختی قطع نخواهد شد گفت: الان و دراین فصل به هیچ عنوان نمی‌توان درختان سوزنی پارک سرخه حصار را منتقل کرد چرا که از بین می‌روند. بنابراین اگر شهرداری می‌خواهد دراین فصل جاده‌ای احداث کند چاره‌ای جز قطع درختان ندارد که آن هم از دید ما غیرقانونی و محکوم است.
