یادمان
تاق بستان سُر می‌خورد - آیا به لحاظ ماندگاری وضع تاق بستان بهتر شده است؟
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- شنبه, 25 آبان 1392 16:38
- آخرین به روز رسانی در شنبه, 25 آبان 1392 16:38
- نمایش از شنبه, 25 آبان 1392 16:38
- بازدید: 5408
به گفته یک متخصص ژئوتكنیك و سازه در حال حاضر با تخریب حریم سازه‌ای – مهندسی تاق بستان علاوه بر حذف قیدهای نگهدارنده، درون درزها و ناپیوستگی‌های طرفین نقش اردشیر شسته شده و باعث فرسایش و کاهش ضریب اطمینان پایداری به خصوص هنگام زلزله می‌شود.
new nike football boots 2012 2017 - 002 - Nike Air Max 270 ESS Ανδρικά Παπούτσια Γκρι / Λευκό DM2462 | Buy Online - nike air composite 1 foam insulation tape for sale - IetpShops - Nike Air Max 90 for Men & Women
مریم اطیابی
دكتر عبدالعظیم امیر شاه كرمی در گفت و گو با هنرنیوز ضمن اعلام مطلب فوق افزود: اقدامات انجام شده زیر نقش اردشیر بسیار خطرناک است. پای یک شیب تقریباً ناپایدار را خالی کردند درست مثل این که برای کشیدن یک جاده پای کوه را ببرند در این حالت تکلیف قسمت بالایی کوه کاملاً مشخص است.
وی افزود: پیش از این ساختمانی کنار نقش اردشیر بود که به نظرم دلیل احداثش جلوگیری از فرسایش و خراب شدن نقش اردشیر بود و البته جلوی نقش هم قبلاً دیوار حایل ساخته شده بود که در مجموع وجود این دو ساختمان از سُرخوردگی سنگها جلوگیری می‌کرد. در حال حاضر اقدامات صورت گرفته موجب خالی شدن جلوی نقش شده. که این امر باعث پایین آوردن ضریب اطمینان پایداری و ماندگاری شده است.
این مهندس سازه و ژئوتکنیک با اشاره به این که کار انجام شده بر روي تاق بستان باید با دو هدف باستان شناسي و حفاظت، پايداري و ماندگار سازي انجام می‌شد، تأکید کرد: نمايي که کانال حفر شده دارد، با توجه به برش‌ها و حفره‌هاي کارستي (خورده شدگي سنگ آهک) و درزها و گسل‌هاي پر نشده، نمي‌تواند ديواری دست ساز و اصيل باشد. به بياني ديگر نماي مجاور و زير تاقها و نقش اردشير در حال حاضر برش طبيعي خورده است در صورتي که به لحاظ مهندسي تاقها حتما دست ساز و داراي ديوار حائل بوده است.
او با بیان این که کار انجام شده بر روي اينگونه بناها بايد وجاهت مهندسي داشته باشد، اظهار کرد: در اين منظر مهندسی سه مبحث متفاوت ولي داراي ميان کنش و درون کنش وجود دارد نخست پايداري ثقلي و رانشي سنگها يا مکانيک سنگ، دوم بحث خوردگي و هوازدگي و سوم بحث آب شامل جريان آب (سايش و خوردگي)، نشست و نفوذ آب، صعود رطوبت، تبخير، يخ زدگي، فرسايش‌ها و نمک زايي شيميايي (انحلال) (هيدروليک و هيدرولوژي).
شاه‌کرمی خاطر نشان کرد: کانال حفر شده با عمقي حدود سه متر ( برخلاف گفته مسئولان پروژه تاق بستان که عمق را ۱.۵ متر عنوان می‌کنند)، در حالت فعلي در بخش پايداري، اثر منفي دارد.
او اضافه کرد: در منطقه تاقها و بخصوص نقش اردشير گسل‌هاي فراواني وجود دارد و به دلیل حفر کانالی با این عمق ناپایداری قطعات سنگ در بالا و اطراف نقش اردشیر اثر تخریبی دارد. حداقل آسیب آن است که جلوی تاقها را سست می‌کند. ما دو سُرخوردگی بزرگ پشت نقش اردشیر داریم و کسی که جلو نقش بیاستد و سمت چپ نقش تا چشمه سمت راستش را نگاه کند به وجود دو شکستگی بزرگ پی می‌برد که این دو شکستگی در قدیم پر شده‌اند اما باز کردن زیر نقش خطر گسسته شدن این دو شکستگی را افزایش داده است.
عضو هيئت علمي دانشکده عمران دانشگاه صنعتي اميرکبير توضیح داد:در تاقها (بزرگ و کوچک) سه دسته گسله و در طرفين نقش اردشير ناپیوستگی سرخوردگی(Land slide) وجود دارد. در بین نقش اردشیر و چشمه سمت راست يک زمين سُره با شکستگي و بين نقش و تاق کوچک يک زمين سره بزرگتر وجود دارد.
او با بیان این که در گذشته با توجه به بحراني بودن سمت راست نقش اردشير، تمهيدات حفاظتي مثل سنگ چيني و ديوار حائل ساخته شده است، گفت: پیشتر براي جلوگيري از خوردگي درزها و شسته نشدن درون گسل‌ها، کانال سنگ چيني در عمق کم وجود داشته است. اما در حال حاضر با تخريب حريم سازه اي – مهندسي مشکلاتی پیش آمده که هر چه سريعتر بايد برطرف شود.
این دکترای سازه و ژئوتکنیک با بیان این که حفاری پاي ديوار سنگي سمت راست یکی از مشکلات تاق بستان است، اظهار کرد: همچنین در جلوي تاق بزرگ دو گسل که صفه‌ي آن‌ها به موازات تاق است وجود دارد. با حفاري انجام شده، درون گسل ها تخليه شده (با تغيير سطح آب درون کانال)، باعث ريزش سنگ‌هاي کف در جلوي تاقها مي‌شود. از طرفی درون درزها و ناپيوستگي‌هاي طرفين نقش اردشير شسته شده و باعث فرسايش، ناپايداري و کاهش ضريب اطمينان پايداري به خصوص هنگام زلزله مي‌شود.
او درباره کاهش ضریب اطمینان در اثر حفاری نیز توضیح داد: در پایداری شیب‌های سنگی دو نیرو در مقابل هم قرار دارند. نیروی نگهدارنده به صورت افقی در پای شیب و نیروی فعال که به صورت قائم و ثقلی است. در حفاری‌های اخیر متأسفانه بخشی از نیروی نگهدارنده در پای شیب حذف شده و به نیروی فعال که عامل تخریبی است افزوده شده است. درست مثل اینکه برای جلوگیری از سُر خوردن ماشین در یک سراشیبی سنگی جلو چرخ‌های آن گذاشته باشند و یکباره سنگ جلو ماشین را بردارند! تصور کنید اکنون در تاق بستان مخصوصٌا پای نقش اردشیر چنین اتفاقی افتاده است.
این فارغ‌التحصیل دانشگاه انگلستان و فرانسه که بیش از ۵ سال در تاق بستان کارهای تحقیقاتی انجام داده با بیان این که در مجموع کار انجام شده در شرايط فعلي ناقص بوده و اگر در همين حالت رها شود، براي پايداري و ماندگاري اجزاي مجموعه مشکل ساز خواهد بود، گفت: علاوه بر این که باید حتماً برای شیب و کاهش پتانسیل خرابی فکری کرد، ذکر این مطلب هم ضروری است که اقدامات انجام شده فقط براي کاهش ارتفاع صعود رطوبت درون تاق ها مفيد است ولي اثر قابل توجهي در کاهش آب چشمه‌هاي دروني تاقها و به خصوص سقف ندارد. اگر راه حلي براي بام تاقها انديشيده نشود مشکلات خوردگي، يخ زدگي همچنان وجود خواهد داشت.
وی تصریح کرد: لازم به توضیح است که در طرح تاق بستان پیش از این تمهیداتی برای حفاظت تاقها وجود داشته است از جمله با تراش سنگ بستر در بام تاقها و زه کشی بسیار ظریف بام تاقها و آب بند کردن درزها و گسل‌ها مانع خوردگی و فعل و انفعالات بیولوژیکی شده بودند. همچنین مهندسی حفاظت به خوبی با توجه به موقعیت نامناسب زمین شناسی به لحاظ خرد شدگی، درزها و ترکها در پیشانی و جلو تاقها و بام وجود داشته است که متاسفانه اکنون در طرح اجرایی تمهیداتی حفاظت مهندسی جلو تاقها تخریب شده است.
او یادآور شد: دیوار چینی کانال فعلی لازم است چرا که با بالا و پایین رفتن آب ( از طریق سقف، دیواره و کف) خاک و مواد درون گسل‌ها شسته می‌شود و هوازدگی ایجاد می‌کند.
شاه کرمی با تأکید بر این که در حفاظت بنای سنگی باید هوازدگی را کم کرد، افزود: همچنین به لحاظ مکانیکی باید در حفاظت کاری کرد که بنا از نظر ثقلی پایدارتر باشد مثلاً سنگی سُر نخورد، دیواری نریزد و سقفی خراب نشود. اما در تاق بستان هرچند اقدامات انجام شده قطعاً منجر به کاهش صعود رطوبت از کف شده اما مشکل نفوذ آب از سقف و کناره حل نشده است و از سویی با حفر کانال ضریب اطمینان پایداری و ماندگاری اثر کاهش یافته است. این در حالی است که با توجه به خشکسالی بارش‌های چشمگیری در منطقه دیده نشده که بتوان اثرات آن را بعد از اقدامات صورت گرفته از سوی مسئولان پروژه تاق بستان بررسی کرد
وی افزود: پیش از این ساختمانی کنار نقش اردشیر بود که به نظرم دلیل احداثش جلوگیری از فرسایش و خراب شدن نقش اردشیر بود و البته جلوی نقش هم قبلاً دیوار حایل ساخته شده بود که در مجموع وجود این دو ساختمان از سُرخوردگی سنگها جلوگیری می‌کرد. در حال حاضر اقدامات صورت گرفته موجب خالی شدن جلوی نقش شده. که این امر باعث پایین آوردن ضریب اطمینان پایداری و ماندگاری شده است.
این مهندس سازه و ژئوتکنیک با اشاره به این که کار انجام شده بر روي تاق بستان باید با دو هدف باستان شناسي و حفاظت، پايداري و ماندگار سازي انجام می‌شد، تأکید کرد: نمايي که کانال حفر شده دارد، با توجه به برش‌ها و حفره‌هاي کارستي (خورده شدگي سنگ آهک) و درزها و گسل‌هاي پر نشده، نمي‌تواند ديواری دست ساز و اصيل باشد. به بياني ديگر نماي مجاور و زير تاقها و نقش اردشير در حال حاضر برش طبيعي خورده است در صورتي که به لحاظ مهندسي تاقها حتما دست ساز و داراي ديوار حائل بوده است.
او با بیان این که کار انجام شده بر روي اينگونه بناها بايد وجاهت مهندسي داشته باشد، اظهار کرد: در اين منظر مهندسی سه مبحث متفاوت ولي داراي ميان کنش و درون کنش وجود دارد نخست پايداري ثقلي و رانشي سنگها يا مکانيک سنگ، دوم بحث خوردگي و هوازدگي و سوم بحث آب شامل جريان آب (سايش و خوردگي)، نشست و نفوذ آب، صعود رطوبت، تبخير، يخ زدگي، فرسايش‌ها و نمک زايي شيميايي (انحلال) (هيدروليک و هيدرولوژي).
شاه‌کرمی خاطر نشان کرد: کانال حفر شده با عمقي حدود سه متر ( برخلاف گفته مسئولان پروژه تاق بستان که عمق را ۱.۵ متر عنوان می‌کنند)، در حالت فعلي در بخش پايداري، اثر منفي دارد.
او اضافه کرد: در منطقه تاقها و بخصوص نقش اردشير گسل‌هاي فراواني وجود دارد و به دلیل حفر کانالی با این عمق ناپایداری قطعات سنگ در بالا و اطراف نقش اردشیر اثر تخریبی دارد. حداقل آسیب آن است که جلوی تاقها را سست می‌کند. ما دو سُرخوردگی بزرگ پشت نقش اردشیر داریم و کسی که جلو نقش بیاستد و سمت چپ نقش تا چشمه سمت راستش را نگاه کند به وجود دو شکستگی بزرگ پی می‌برد که این دو شکستگی در قدیم پر شده‌اند اما باز کردن زیر نقش خطر گسسته شدن این دو شکستگی را افزایش داده است.
عضو هيئت علمي دانشکده عمران دانشگاه صنعتي اميرکبير توضیح داد:در تاقها (بزرگ و کوچک) سه دسته گسله و در طرفين نقش اردشير ناپیوستگی سرخوردگی(Land slide) وجود دارد. در بین نقش اردشیر و چشمه سمت راست يک زمين سُره با شکستگي و بين نقش و تاق کوچک يک زمين سره بزرگتر وجود دارد.
او با بیان این که در گذشته با توجه به بحراني بودن سمت راست نقش اردشير، تمهيدات حفاظتي مثل سنگ چيني و ديوار حائل ساخته شده است، گفت: پیشتر براي جلوگيري از خوردگي درزها و شسته نشدن درون گسل‌ها، کانال سنگ چيني در عمق کم وجود داشته است. اما در حال حاضر با تخريب حريم سازه اي – مهندسي مشکلاتی پیش آمده که هر چه سريعتر بايد برطرف شود.
این دکترای سازه و ژئوتکنیک با بیان این که حفاری پاي ديوار سنگي سمت راست یکی از مشکلات تاق بستان است، اظهار کرد: همچنین در جلوي تاق بزرگ دو گسل که صفه‌ي آن‌ها به موازات تاق است وجود دارد. با حفاري انجام شده، درون گسل ها تخليه شده (با تغيير سطح آب درون کانال)، باعث ريزش سنگ‌هاي کف در جلوي تاقها مي‌شود. از طرفی درون درزها و ناپيوستگي‌هاي طرفين نقش اردشير شسته شده و باعث فرسايش، ناپايداري و کاهش ضريب اطمينان پايداري به خصوص هنگام زلزله مي‌شود.
او درباره کاهش ضریب اطمینان در اثر حفاری نیز توضیح داد: در پایداری شیب‌های سنگی دو نیرو در مقابل هم قرار دارند. نیروی نگهدارنده به صورت افقی در پای شیب و نیروی فعال که به صورت قائم و ثقلی است. در حفاری‌های اخیر متأسفانه بخشی از نیروی نگهدارنده در پای شیب حذف شده و به نیروی فعال که عامل تخریبی است افزوده شده است. درست مثل اینکه برای جلوگیری از سُر خوردن ماشین در یک سراشیبی سنگی جلو چرخ‌های آن گذاشته باشند و یکباره سنگ جلو ماشین را بردارند! تصور کنید اکنون در تاق بستان مخصوصٌا پای نقش اردشیر چنین اتفاقی افتاده است.
این فارغ‌التحصیل که بیش از ۵ سال در تاق بستان کارهای تحقیقاتی انجام داده با بیان این که در مجموع کار انجام شده در شرايط فعلي ناقص بوده و اگر در همين حالت رها شود، براي پايداري و ماندگاري اجزاي مجموعه مشکل ساز خواهد بود، گفت: علاوه بر این که باید حتماً برای شیب و کاهش پتانسیل خرابی فکری کرد، ذکر این مطلب هم ضروری است که اقدامات انجام شده فقط براي کاهش ارتفاع صعود رطوبت درون تاق ها مفيد است ولي اثر قابل توجهي در کاهش آب چشمه‌هاي دروني تاقها و به خصوص سقف ندارد. اگر راه حلي براي بام تاقها انديشيده نشود مشکلات خوردگي، يخ زدگي همچنان وجود خواهد داشت.
وی تصریح کرد: لازم به توضیح است که در طرح تاق بستان پیش از این تمهیداتی برای حفاظت تاقها وجود داشته است از جمله با تراش سنگ بستر در بام تاقها و زه کشی بسیار ظریف بام تاقها و آب بند کردن درزها و گسل‌ها مانع خوردگی و فعل و انفعالات بیولوژیکی شده بودند. همچنین مهندسی حفاظت به خوبی با توجه به موقعیت نامناسب زمین شناسی به لحاظ خرد شدگی، درزها و ترکها در پیشانی و جلو تاقها و بام وجود داشته است که متاسفانه اکنون در طرح اجرایی تمهیداتی حفاظت مهندسی جلو تاقها تخریب شده است.
او یادآور شد: دیوار چینی کانال فعلی لازم است چرا که با بالا و پایین رفتن آب ( از طریق سقف، دیواره و کف) خاک و مواد درون گسل‌ها شسته می‌شود و هوازدگی ایجاد می‌کند.
شاه کرمی با تأکید بر این که در حفاظت بنای سنگی باید هوازدگی را کم کرد، افزود: همچنین به لحاظ مکانیکی باید در حفاظت کاری کرد که بنا از نظر ثقلی پایدارتر باشد مثلاً سنگی سُر نخورد، دیواری نریزد و سقفی خراب نشود. اما در تاق بستان هرچند اقدامات انجام شده قطعاً منجر به کاهش صعود رطوبت از کف شده اما مشکل نفوذ آب از سقف و کناره حل نشده است و از سویی با حفر کانال ضریب اطمینان پایداری و ماندگاری اثر کاهش یافته است. این در حالی است که با توجه به خشکسالی بارش‌های چشمگیری در منطقه دیده نشده که بتوان اثرات آن را بعد از اقدامات صورت گرفته از سوی مسئولان پروژه تاق بستان بررسی کرد
