ایران‌بوم

نگین کویر دچار آشفتگی مضاعف شده و شب‌ها وقتی همه می‌خوابند، عده‌ای برای تخریب قدیمی‌ترین بناهای خشتی جهان بیدارند، همه کاری می‌کنند تا به مقصود خود برسند. در این شهر کویری که آب در آن نایاب است به ساختمان قدیمی می‌بندند تا آنها را از پای در بیاورند و به جای آن خانه‌ای بدون نشان از فرهنگ مردمان دیار بادگیرها قدعلم می‌کند.

Women's shoes - adidas hermosa mesh backpack purple and blue color , GiftofvisionShops - Fitness - adidas nite jogger kids - Sports shoes | Latest Nike Air Force 1 Shadow Trainer Releases & Direct Drops , IetpShops , nike air zoom strong black rose gold

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، با عبور از کوچه‌های آشتی کنان محله خواجه خضر و گذر از خانه‌های قدیمی با درب‌های چوبی، سنگ فرش‌های قدیمی، و بادگیرهایی که از بام خانه‌ها سر به فلک کشیده‌اند، به تاریخ اولین شهر خشتی جهان سفر کردم. به چند هزار سال پیش، وقتی که مردمان شهر آفتاب و آتش با کیمیاگری بر خاک کویر شاهکار خلق کردند و کاخ موزه‌هایی با معماری منحصر به فرد و منطبق با شرایط کویر ساختند تا بتوانند بر طبیعت خشک کویر غلبه کنند.

چه صفایی داشت آن قدیما، وقتی در اتاق‌های تو در توی خانه بابا بزرگ در محله خواجه خضر به سوی حوض حیات بیرونی خانه می‌دویدم و رقص ماهی‌های قرمز و عکس یاقوت‌های کنار حوض را درون آب به نظاره می‌نشستم. یادش بخیر آن قدیما وقتی که ننه در میانه تالار به ما قیمه یزدی می‌داد؛ اما چه حیف که این روزها غبار بر روی خانه بابا بزرگ نشسته و خانه قدیمی اجدادمان متروکه شده است.

دیگر از شادی و هیاهو و جنب و جوش در کوچه‌های آشتی‌کنان خبری نیست و جای آن را میهمانان ناخوانده در بافت فرسوده و در معرض تخریب و نیز بافتی ناهماهنگ و از هم گسیخته گرفته است. این روزها زندگی در کوچه‌های تاریخی یزد رونق گذشته را ندارد و زندگی در خانه‌های قدیمی با فرهنگ چندهزار ساله ناامن شده است.

آری نگین کویر دچار خرابی و آشفتگی مضاعف شده و شبها وقتی همه می‌خوابند، عده‌ای برای تخریب قدیمی ترین بناهای خشتی جهان بیدارند، همه کاری می‌کنند تا به مقصود خود برسند. در این شهر کویری که آب در نایاب است به ساختمان قدیمی می‌بندند تا آنها را از پای در بیاورند و به جای آن خانه‌ای بدون نشان از فرهنگ مردمان دیار بادگیرها قدعلم می‌کند و در این بین رشوه‌بگیرها هم کم نیستند، آنهایی که برای دریافت یک مشت پول، با بی‌مسئولیتی در مقابل گذشتگان و آیندگان، غنای تاریخ شهر را نادیده می‌گیرند و چشمان خود را بر نابودکنندگان تاریخ شهر می‌بندند، اما چرا؟

رسول عقیلی‌، ساکن در ناحیه تاریخی یزد در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا معتقد است: در استان یزد علاوه بر شهرداری ناحیه تاریخی، میراث فرهنگی استان نیز مسوولیت رسیدگی به امور ناحیه تاریخی یزد را دارد اما متاسفانه به نظر می‌رسد این دو ارگان با هم هماهنگ نیستند و اقدام موثری برای حفظ این منطقه تاریخی نمی‌شود.

میهمانان ناخوانده، بلای جان بافت تاریخی یزد

وی افزود: به عنوان مثال خانه‌ا‌ی با 400 متر زیربنا در منطقه تاریخی وجود دارد که اگر برای جلوگیری از تخریب شدنش هزینه شود، یکی از زیباترین میراث ناحیه تاریخی یزد می‌شود ولی متاسفانه اقدامی برای مرمت این چنین خانه‌هایی صورت نمی‌گیرد و این خانه‌ها با قیمت پایین‌تر فروخته می‌شوند. هم‌چنین خانه‌های قدیمی در این بافت به افغانی‌ها اجاره داده می‌شوند که این امر به مشکلات ناحیه تاریخی یزد افزوده است.

تخریب شبانه خانه‌های تاریخی یزد

عقیلی‌ تصریح کرد: خانه‌ای در بافت تاریخی بود که بدون هیچ‌گونه خرابی ظاهری شبانه، تخریب و در قطعات مختلف فروخته شد، یا در موردی دیگر، پس از برخورد میراث فرهنگی با متخلف ساخت خانه جدید به جای خانه قدیمی در بافت تاریخی، فرد متخلف به خاطر حل شدن مشکل حکم جلبش، بخشی از نمای خانه را به صورت نمادین، کاهگلی کرده است.

وی تصریح کرد: زندگی در خانه‌های بافت قدیم در کوچه‌های کم عرض مشکل است زیرا خدمات رسانی شهرداری گاهی اوقات به دلیل وجود این مشکل، هفته‌ای یکبار صورت می‌گیرد.

عقیلی‌ یادآور شد: در حدود چندین سال پیش وامی برای مرمت به صاحبان خانه‌های بافت تاریخی داده می‌شد که به دلیل نبود نظارت مناسب، این وام‌ها برای مرمت خانه‌ها هزینه نشده است. معتقدم بانک‌ها و میراث فرهنگی در این زمینه مسئول هستند. هم‌چنین در طول یک مدت، بنا و مصالح در اختیار صاحبان منازل قدیمی قرار می‌گرفت ولی متاسفانه هم اکنون این کار انجام نمی‌شود.

وی مدعی شد: چندین موسسه در استان وجود دارد که به بهانه ساخت واحدهای سنتی، منازل مسکونی در بافت قدیم را با قیمت پایین می‌خرند و سپس تخریب می‌کنند. به نظر می‌رسد روابطی بین وجود دارد که باعث می‌شود این موسسات بتوانند دست به چنین فعالیتی بزنند.

هم‌چنین مالک یک خانه تاریخی در منطقه ممتاز بافت تاریخی یزد به خبرنگار ایسنا گفت: برای انجام عملیات بازسازی در بافت تاریخی به میراث فرهنگی مراجعه کردم تا مجوز دریافت کنم. مصالحی همچون ملات باتارد که در مجوز نامه میراث، نام برده شده در حال حاضر وجود ندارد و یا به سختی یافت می‌شود.

وی ادعا کرد: متاسفانه برخی افراد مجوز را می‌گیرند ولی با برخی ترفندها و دیدن این و آن، کار بازسازی را برخلاف اصول مرمت انجام می‌دهند و یا زمانی که میراث فرهنگی مجوز تخریب را به خانه‌ای در بافت تاریخی نمی‌دهد مالک خانه،‌ آب روی خانه می‌بندد و باعث تخریب زود هنگام می‌شود و بعد هم متاسفانه برخی بازرسان گزارش غیرواقعی را تایید می‌کنند که همین امر روند بازسازی خانه‌های قدیمی را با مشکل مواجه می‌کند.

محمد شرافت، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با تاکید بر لزوم حفظ بافت تاریخی یزد، خاطرنشان کرد: همه جای شهر یزد، تاریخی است و این گونه نیست که تنها بخشی از شهر یزد، تاریخی قلمداد شود و در باقی شهر بدون ضابطه به ساخت و ساز پرداخته شود. ما به همه استان یزد این نگاه را داریم. به عنوان مثال روستاهای تاریخی در استان وجود دارد که ارزشمندترند و باید به این مناطق توجه شود. به عنوان مثال در روستای فهرج، 6 تا 7 خانه متعلق به دوره ایلخانی پیدا شده است.

یزد دارای منسجم‌ترین بافت تاریخی کشور

وی با بیان این‌که بافت یزد منسجم‌ترین بافت تاریخی کشور محسوب می‌شود، ادامه داد: به طور کلی اعتقادی به تفکیک بافت تاریخی از بافت جدید نداریم ولی بافت تاریخی نیازمند رسیدگی متفاوتی است، بنابراین اگر مسوولان و مردم بدانند باید چگونه از این ظرفیت استفاده کنند بهره‌برداری اقتصادی خوبی عایدمان می‌شود. در استان یزد 200 هزار هکتار و در شهر یزد 700 هکتار بافت ارزشمند ویژه وجود دارد که باید حفظ شوند.

شرافت یادآور شد: محدوده بافت تاریخی یزد با وسعت 740 هکتار در سال 1384 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و از این تاریخ مشمول ضوابط و قوانین آثار ثبتی قرار گرفته است. در سال 1391 نیز کلیت طرح جامع حفاظت برای بخشی از این محدوده با وجود نقدهای وارده به آن مصوب شده است.

وی تصریح کرد: پایه سیاست میراث فرهنگی برای آثار تاریخی،‌ آگاهی بخشی است. اعتقاد بر این است که اگر مردم نسبت به ارزش‌های این بافت آگاه باشند، خود آنها محافظ بافت تاریخی خواهند بود. برای اجرایی شدن این سیاست چند راه حل در پیش گرفته شده است.

زندگی فرهیختگان در دل بافت تاریخی یزد

شرافت ادامه داد: نخست آن‌که دوره‌های آموزشی برای مدیران ارشد که به نوعی در تصمیم‌گیری برای بافت تاریخی یزد دخالت دارند برگزار شود تا آگاهی‌ آنان نسبت به این موضوع افزایش یابد، به همین منظور میراث فرهنگی قراردادی با دانشکده معماری دانشگاه یزد منعقد کرده تا آموزش‌های تکمیلی به مدیران شهری داده شود. دوم آن‌که زمینه‌ای فراهم شود تا فرهیختگان و مسئولان استان در خانه‌های بافت تاریخی ساکن شوند، این اقدام علاوه بر روحیه بخشی به ساکنان باعث می‌شود مسوولان از نزدیک در جریان مشکلات زندگی در این بافت تاریخی قرار بگیرند و به صورت خودکار راه‌حلی برای رفع مشکلات بیندیشند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد با ابراز علاقه نسبت به زندگی کردن خانواده‌اش در بافت تاریخی یزد، ادامه داد: تلاش می‌کنیم زندگی در بافت تاریخی جریان داشته باشد. هم اینک حدود 20 نفر از اساتید دانشگاه یزد در بافت تاریخی یزد زندگی می‌کنند و خانه‌هایشان را بدون دخالت در آثار مرمت کرده‌اند.

خرابی و آشفتگی، گریبانگیر بافت تاریخی یزد

وی با تاکید بر این‌که باید زندگی در بافت تاریخی یزد رونق یابد که این موضوع سیاست میراث فرهنگی در دولت جدید است، اظهار کرد: متاسفانه در بافت تاریخی یزد به دلیل این‌که از ساکنان بومی تخلیه شده و برخی معتقدند زندگی در این بافت کلاس لازم را ندارد، دچار خرابی و آشفتگی مضاعف شده است، از این رو می‌خواهیم با همکاری شهرداری که البته مورد موافقت هم قرار گرفته، فضاهای رها شده با محصور کردن ساماندهی شود و جمع‌آوری زباله نیز با برنامه مشخص انجام شود.

شرافت خاطرنشان کرد: در نظر داریم عوارضی برای خانه‌های رها شده و یا خانه‌هایی که به غیر بومی‌ها اجاره داده می‌شود وضع شود تا جلوی آسیب رساندن به این ناحیه تاریخی گرفته شود.

وی ادامه داد: برای نظافت الزامی به تعریض بافت تاریخی با بکارگیری سیستم جمع‌آوری زباله کنونی نیست بلکه سیستم خدمات شهری خود را باید با شرایط بافت قدیم تطبیق دهد. به عنوان مثال برای بکارگیری سیستم اطفاء حریق مناسب با شرایط این بافت، از ماشین‌های MVM دارای حجم کم به عنوان ماشین‌های امداد و نجات استفاده کردیم.

شرافت بیان کرد: حمل و نقل عمومی به نحوه مطلوبی هسته مرکزی و بافت تاریخی شهر را پوشش نمی‌دهد. برخی از بخش‌های بافت تاریخی این کشش را دارد که در آن از مینی بوس‌ برای حمل و نقل مردم استفاده شود.

تمهیدات جدید میراث فرنگی برای تنبیه تخریب کنندگان بافت تاریخی یزد

وی با تاکید بر لزوم برخورد با تخریب کنندگان بافت تاریخی یزد تصریح کرد: ابزارهای قانونی برای برخورد با اقدامات غیرقانونی در بافت تاریخی یزد وجود دارد، به همین منظور از مجموعه استانداری تقاضا کرده‌ایم که در ترکیب کمیسیون 100 به جای نماینده وزارت کشور، یک نماینده از مجموعه میراث فرهنگی یزد معرفی شود تا بررسی پرونده‌های تخلف در محدوده ثبت شده بافت تاریخی به نماینده میراث فرهنگی سپرده شود و در این صورت هر تخلفی که صورت می‌گیرد باید در نهایت با نظارت میراث فرهنگی پاسخ داده شود.

شرافت تصریح کرد: اگر حتی سودجویان، شبانه خانه‌های تاریخی را تخریب کنند، در صورت حضور میراث فرهنگی در کمیسیون 100، در نهایت باید مجوز ساخت را از میراث فرهنگی بگیرند که در این صورت جلوی سودجویان با قاطعیت بیشتری گرفته می‌شود.

وی افزود: کسانی که در محدوده ثبتی اقدام به تخریب کنند حتی اگر تخریب صورت گرفته باشد باید عین نقشه قبلی اجرا و خانه به شکل سابق ساخته شود. به عنوان مثال در ساخت کتابخانه مرکزی شهر ارتفاع مجاز رعایت نشده بود که جلوی این موضوع گرفته شد.

NGO (سمن)ها یاریگر میراث فرهنگی یزد

شرافت خاطرنشان کرد: NGO ها و گروه‌های علاقمند به آثار تاریخی در استان یزد از پشتیبانان اصلی ما در حفظ میراث فرهنگی محسوب می‌شوند. قرار است شماره‌ای در اختیار مردم قرار گیرد تا تخلفات میراث فرهنگی را به این اداره کل اطلاع دهند. سیاست کلی میراث فرهنگی این است سمن ها فعال شوند و ما مطمئنا از این گروه‌ها حمایت می‌کنیم.

وی معتقد است: متولی بافت‌های با ارزش شهر یزد، از آنجا که جزئی از شهر محسوب می‌شود با شهرداری است و مالک بافت‌های با ارزش هم مردم هستند بنابراین متولی‌گری با شهرداری است و میراث فرهنگی استان تنها مسوولیت قانونی دارد و فعالیتش در جهت حفظ ساختمان‌های ارزشمند در بافت تاریخی و چار‌ه‌اندیشی برای مدیریت بافت تاریخی است و در واقع نقشی حاکمیتی و نظارتی را ایفا می‌کند.

شرافت بیان کرد: هم‌چنان که وزارت راه و شهرسازی در قالب شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهرسازی ایران فعالیت می‌کند و وظیفه دارد در جهت شناسایی، راه‌حل یابی و ارائه پیشنهاد به شهرداری و ساکنین برای احیای این بافت قدم بردارد و متولی احیای بافت نیست، میراث فرهنگی نیز خدمات‌دهنده بافت تاریخی نیست و تنها نقش حاکمیتی ایفا می‌کند.

وی ادامه داد: بازدید و پایش مستمر توسط یگان حفاظت و مراقبین آثار تاریخی و اخطار به مالکین متخلف و پیگیری حقوقی موضوع، همکاری در تهیه طرح حفاظت بافت، پیگیری حقوقی موارد تخلف در بافت تاریخی از جمله فعالیت‌های میراث فرهنگی استان است.

شرافت اظهار کرد: سازمان میراث فرهنگی اساس‌نامه دارد که براساس آن ملزم به حفظ و حراست از آثار تاریخی است. میراث فرهنگی در جهت حفظ این آثار می‌تواند علاوه بر کمک گرفتن اعتباری از دولت، منابع مالی در اختیار ساکنین قرار دهد. اساسا ارائه این کمک جزو وظایف میراث فرهنگی نیست. البته این موضوع به این معنا نیست که اگر میراث فرهنگی نتوانست کمک مالی کند ساکنین هم اصول مرمت را رعایت نکنند.

وی ادامه داد: اعتقادم بر این است که استان یزد به دلیل این‌که توانسته بخش اعظم بافت تاریخی خود را حفظ کند باید مورد تشویق و توجه ویژه مسوولین کشوری اعم از دولتی‌ها و مجلسی‌ها قرار گیرد. ما وارث بخش عظیمی از تاریخ کشور هستیم که باید آن را به جهانیان معرفی کنیم.

مسئولان برای حفظ تاریخ یزد یاری کنند

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد خاطرنشان کرد: محدودیت‌هایی به این بافت تاریخی تحمیل شده که سبب شده بخشی از بافت تاریخی خالی از سکنه شود، بنابراین برای احیای این بافت و رونق گرفتن زندگی در این بافت از مجموعه کلان کشور انتظار داریم التفات بیشتری به بافت تاریخی داشته باشند و ما را در انجام وظایف‌مان یاری رسانند و تشکیلاتی را به این منظور اختصاص دهند.

بافت تاریخی یزد، منطقه ویژه اقتصادی می‌شود؟

وی ادامه داد: انتظار داریم بافت تاریخی یزد، منطقه ویژه اقتصادی تلقی شود و برای رونق این بافت، معافیت‌های مالیاتی و تسهیلاتی خاص برای ساکنان ناحیه تاریخی یزد قرار داده شود. علاوه بر آن می‌توان کمک‌های بلاعوض ارائه کرد تا از خانه‌های تاریخی یزد پاسداری شود.

شرافت تصریح کرد: برخی خانه‌های قدیمی باید مرمت شوند و هنوز به مرحله بازدید عمومی نرسیده‌اند.

نگاهی به قدیمی‌ترین خانه‌های بافت تاریخی یزد

وی با اشاره به قدیمی‌ترین خانه‌های موجود در بافت تاریخی یزد، خاطرنشان کرد: این خانه‌ها مربوط به دوران آل مظفر (ایلخانی) هستند که از جمله آن می‌توان به خانه آقا، خانه حسن‌آبادی‌، خانه حسینیان و کلانتری، اشاره کرد. این خانه‌ها تحت تملک میراث فرهنگی، اوقاف و ساکنین عادی هستند که البته در هیچ یک از این خانه‌ها در حال حاضر کسی سکونت ندارد.

شرافت بیان کرد: اگر قیمت حامل‌های انرژی واقعی شود، ارزش واقعی زندگی در این بافت تاریخی، خودش را نشان می‌دهد و زندگی در این بافت تاریخی اهمیت بیشتری می‌یابد. زندگی در بافت‌ تاریخی یک سری امتیازها و یک سری محدودیت‌ها دارد،‌ اگر به ارزش‌های بافت تاریخی واقف باشیم محدودیت‌هایش را می‌پذیریم. تنها محدودیت‌های حمل و نقل نباید مانع زندگی در این بافت شود، بلکه باید با فرهنگ‌سازی زندگی در ناحیه‌های تاریخی را ارزشمند کرد.

شرافت در ادامه گفت‌وگو با ایسنا افزود: قاعدتا باید شهرداری همکاری کند و زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی رها شده در بافت را جمع‌آوری کند. آن‌قدر اهمیت بافت تاریخی یزد زیاد است که ما برای حفظ آن در سال 73 شهرداری ناحیه تاریخی راه‌اندازی کردیم. البته متاسفانه هنوز جایگاه قانونی خود را نیافته و در خود شهرداری نیز جایگاه قانونی محکمی ندارد.

وی با بیان این مطلب که چند سالی است که یزد مهاجرپذیر شده گفت: مهاجران نیز باید اصول یزدی‌ها را رعایت کنند و خودشان را با مردم این شهر تطبیق دهند.

شرافت از برنامه‌ریزی برای تدوین کتابچه‌ای به منظور معرفی شهر تاریخی یزد به گردشگران خبر داد و گفت: قرار است در سال آینده کتابچه‌ای برای معرفی جاذبه‌های استان یزد تهیه شود.

مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد از سفرش به همدان و کرمانشاه به عنوان یک سفر جالب، یاد و خاطرنشان کرد: سفر به اصفهان نیز برایم خاطره‌انگیز بود، اما از مسوولان استان اصفهان در حفظ این شهر تاریخی انتظار بیشتری داشتم. همه آثار تاریخی یزد زیبا هستند و قابل دیدن، اما به مسافران شهر یزد پیشنهاد می‌دهم حتما از "سریزد"، "چک چک" و مجموعه توران پشت بازدید کنند و لطف دیدن آن را از دست ندهند.

احمد خواجه منصوری، شهردار ناحیه تاریخی یزد نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا خاطرنشان کرد: پس از مصوب شدن آخرین طرح جامع بافت تاریخی یزد، حدود 519 هکتار از بافت تاریخی به منظور حفظ و حراست از آن تعیین شد. می‌توان گفت دست نخورده‌ترین بافت تاریخی کشور و بزرگترین بافت خشتی دنیا در شهر یزد قرار دارد.

وی افزود: رشد منفی جمعیت، پایین بودن جایگاه اجتماعی به دلیل خالی شدن از سکنه، دسترسی نامناسب و ضوابط دست و پاگیر میراث فرهنگی و شهرداری، پویایی بافت تاریخی را قبل از تصویب طرح جامع بافت تاریخی یزد، کم کرده بود. برای رفع این مشکلات، مشاور طرح جامع بافت تاریخی در سال 86، بررسی‌های خود را آغاز کرد و تا سال 91 در این زمینه فعالیت کرد و در نهایت طرح جامع بافت تاریخی در تابستان 91، تصویب و ابلاغ شد.

خواجه منصوری با بیان این‌که مشاور کل بافت تاریخی را به سه بخش مجزا شامل حوزه ممتاز، حوزه با ارزش بالا و حوزه با ارزش متوسط تقسیم کرده است، به تشریح این تقسیم بندی پرداخت و خاطرنشان کرد: در حوزه ممتاز که تقریبا نصف مساحت بافت را تشکیل می‌دهد و با ارزش‌ترین قسمت بافت محسوب می‌شود، فقط اجازه بهسازی داده می‌شود. محلات خواجه خضر، لب خندق، دارالشفاء و فهادان از جمله این بخش هستند. در حوزه با ارزش بالا اجازه نوسازی، بهسازی و انطباق، داده و تقریبا اجازه تخریب داده نمی‌شود. محلات مصلی، تخته اوصی از جمله این بخش هستند. هم‌چنین در حوزه با ارزش متوسط اجازه بهسازی، نوسازی و بازسازی و نیز تخریب و ساخت و ساز جدید داده می‌شود. در مجموع مساحت کل این بخش‌ها 519 هکتار است که نسبت به طرح تفصیلی قبلی 200 هکتار کمتر است.

وی تصریح کرد: متاسفانه عده‌ای سودجو در بافت ممتاز، خانه‌های تاریخی را تخریب می‌کنند و میراث فرهنگی هم بر علیه آنها شکایت می‌کند. اگر می‌خواهیم قبل از تخریب، جلوی این اقدامات را بگیریم باید برای این بافت تاریخی ارزش افزود ایجاد کنیم تا اصلا تخریبی صورت نگیرد.

ناامنی، مانعی بر سر راه رشد ناحیه تاریخی یزد

خواجه منصوری ادامه داد: معتقدم اگر به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که خودمان بتوانیم در این ناحیه تاریخی زندگی کنیم و محیطی امن ایجاد کنیم، زندگی در بافت تاریخی یزد رونق می‌گیرد. متاسفانه اگر شب هنگام در ناحیه تاریخی قدم بزنید متوجه می‌شوید که امنیت وجود ندارد.

وی ادامه داد: زندگی در بافت تاریخی را دوست دارم و امکان ندارد کسی دوست نداشته باشد، در خانه باغ‌های قدیمی زندگی کند. تلاش شهرداری‌ها هم برای رونق دادن به این بافت برای زندگی است. به عنوان مثال خانه روحانیون در کوچه‌ هاشم خان توسط شهرداری مرمت شده و برای آن حدود 500 میلیون تومان هزینه شده است. هم اینک نیز در حال تکمیل برای استفاده میهمانان شهرداری در نوروز است.

خواجه منصوری معتقد است: رونق در بافت تاریخی، باعث ایجاد امنیت بیشتر در آنها می‌شود. شب‌ها در بافت تاریخی رفت و آمدی صورت نمی‌گیرد.

وی ادامه داد: شهرداری متولی شهر است ولی متاسفانه هنوز مدیریت واحد شهری در شهرهای ایران اعمال نمی‌شود و در نتیجه شهرداری‌ها هماهنگی لازم را با دیگر سازمان‌های ذیربط ندارند، بنابراین لازمه رفع مشکلات این است که یک نفر متولی باشد.

شهردار ناحیه تاریخی یزد گفت: میراث فرهنگی نماینده‌ای در کمیسیون ماده 5 دارد و نظارت بر اموری همچون تغییر کاربری‌ها را انجام می‌دهد. شهرداری‌ هم در کمیسیون ماده 5 نماینده دارد. شهرداری ناحیه تاریخی در قالب قانون شهرداری‌ها وظیفه انجام امور اجرایی همچون صدور پروانه، تغییر کاربری و جلوگیری از ساخت و ساز غیرمجاز را دارد، بنابراین در قالب این وظایف اگر سودجویی، خانه‌ تاریخی را تخریب کرد ما اجازه ساخت مجدد را به او نمی‌دهیم. تصمیم‌گیری کمیسیون ماده 100 ملاک اجرای کار شهرداری در این زمینه است.

وی با اشاره به فعالیت‌های شهرداری برای حفظ ناحیه تاریخی یزد، گفت: صدور پروانه بدون عوارض و به صورت رایگان در ناحیه تاریخی بافت قدیمی یزد از جمله فعالیت‌های شهرداری ناحیه تاریخی است.

خواجه منصوری درباره خدمات شهرداری در بافت تاریخی یزد، گفت: در شهر یزد اکثر کوچه‌ها درجه یک تعیین شدند و جمع‌آوری زباله به صورت روزانه انجام می‌شود. از این رو نظافت در بافت تاریخی به صورت روزانه انجام می‌شود. البته در ایام خاصی مانند نوروز با بکارگیری اکیپ ویژه این فعالیت به صورت ویژه انجام می‌شود. به این منظور با شرکت پسماند قرارداد بسته‌ایم تا آنها نیز ما در این زمینه کمک کنند.

وی ادامه داد: به طور کلی یک اکیپ ویژه کار جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی را در بافت تاریخی انجام می‌دهند. هم‌چنین از آنجا که اطراف محلات بافت تاریخی خیابان اصلی وجود دارد بنابراین مشکلی از نظر خدمات رسانی حمل و نقل وجود ندارد.

خواجه منصوری افزود: همسایگان ساختمان شهرداری ناحیه تاریخی، در محله زرتشتی‌ها و در حوزه با درجه متوسط قرار دارد. ما به زرتشتی‌ها خدماتی مشابه سایر مناطق ارائه می‌دهیم و تفاوتی از نظر خدمات‌رسانی وجود ندارد. از آنجا که بخش بزرگی از محله زرتشتی‌ها جدیدا جزء ناحیه تاریخی مصوب شده، قرار است از تابستان سال آینده به صورت درجه یک نظافت شود.

ضرورت ایجاد ارزش افزوده برای احیای بافت قدیم یزد

وی ادامه داد: در حال حاضر در بافت تاریخی یزد حدود 22 هتل سنتی وجود دارد که چنین شرایطی در استان‌های دیگر وجود ندارد. علاوه بر آن تعدادی خانه‌های میهمان‌پذیر هم در این بافت وجود دارد. برخی اتاق‌های هتل‌های این بافت تا اردیبهشت‌ماه رزرو شده‌اند، بنابراین اگر بتوانیم به خانه‌های بافت ممتاز تسهیلات بدهیم و ارزش افزوده را به این بافت برگردانیم، مالکان دیگر خانه‌های قدیمی را تخریب نمی‌کنند.

خواجه منصوری افزود: شهرداری هم در این زمینه همکاری می‌کند؛ اکثر هتل‌ها به شهرداری‌ بدهکاری دارند و کاربری غیرمجاز دارند. این هتل‌ها باید حتما پارکینگ را تامین کنند که برخی این کار را نکرده‌اند، با وجود همه این کاستی‌ها، شهرداری با آنها همکاری کرده و سختگیری زیادی نکرده‌ است، زیرا معتقد است برای رشد بافت تاریخی باید بافت زنده باشد.

وی بیان کرد: در طی 2 ماه گذشته سه درخواست ایجاد رستوران سنتی در بافت تاریخی ارائه شده است. معتقدم میراث فرهنگی باید از نظر گردشگری و صنایع دستی، این بافت تاریخی را تقویت کند تا ارزش افزوده این بافت بالا رود.

خواجه منصوری، وجود پارکینگ را برای خانه‌های بافت تاریخی یزد ضروری دانست و تصریح کرد: خانه‌های ناحیه تاریخی باید پارکینگ مستقل داشته باشند. از سوی دیگر راه دسترسی مناسبی نیز در این بافت وجود ندارد، برای این منظور شهرداری‌ با نظر میراث فرهنگی بر طبق قواعد طرح جامع، در حال ایجاد پارکینگ‌ است تا عبور و مرور در این بافت تسهیل شود. تقریبا نسبت به موارد پیش‌بینی شده در طرح جامع بافت تاریخی، 50 درصد کار انجام شده و برای باقی نیز در صورت تامین اعتبار این اقدام صورت می‌گیرد.

خوش‌بینی شهردار نسبت به آینده بافت تاریخی یزد

وی که نسبت به آینده بافت تاریخی یزد خوش‌بین است، خاطرنشان کرد: مطمئن باشید با حاکمیت فعلی در شهر یزد، در صورت تامین مالی، بافت تاریخی یزد پویا خواهد شد.

اجرای طرح توسعه امامزاده جعفر (ع) ادامه می‌یابد؟

شهردار ناحیه تاریخی یزد درباره طرح توسعه امامزاده جعفر (ع)، تصریح کرد: طرح توسعه امامزاده جعفر(ع) مصوب کمیسیون ماده 5 را دارد. قرار شده است با نظر میراث فرهنگی تخریب این منطقه به صورت مرحله‌ای انجام شود.

وی در پاسخ به انتقادها در زمینه وجود بروکراسی در شهرداری برای رسیدگی به امور ملک‌های ناحیه تاریخی یزد، توضیح داد: کنترل ساخت و سازها و انجام امور پروانه ساخت به صورت متمرکز و با استفاده از سامانه خدمات اینترنتی سیستم یکپارچه شهرسازی (سرا) صورت می‌گیرد. مشکلی که وجود دارد، این است که اسناد موجود در این بافت قدیمی است و اکثر آنها فاقد ابعاد و متراژ کلی است و با حدود سندهای مجاورین همخوانی ندارد.

خواجه منصوری ادامه داد: سندها در قدیم، دفتری تنظیم می‌شده است، به همین دلیل سندها نیاز به اصلاح دارند و رسیدگی به آنها به زمان نیاز دارد. به طور کلی اگر ملکی مشکل ثبتی نداشته باشد باید پروانه آن از سوی شهرداری طی 7 روز صادر شود.

در این زمینه شرافت مدیرکل میراث فرهنگی یزد نیز با اشاره به طرح توسعه امامزاده جعفر(ع) واقع در ناحیه تاریخی، تصریح کرد: اجرای طرح توسعه امامزاده جعفر متوقف شده و به شدت و با قاطعیت جلوی تخریب بافت تاریخی اطراف امامزاده جعفر(ع) گرفته شده و پرونده این طرح بسته شده است.

ای کاش می‌شد بار دیگر در خانه قدیمی بابابزرگ با دیوارهای بلند و امن زیر سایه‌سار درختان انار بر روی تخت کنار حوض با آب زلالش و رقص ماهیان قرمزش به دور از گرمای سوزان کویر در کنار خانواده در حیات مرکزی خانه بنشینیم. مامان، هندوانه قاچ کند و به دستمان بدهد تا پس از رفع عطش با همکاری هم تابستان‌خانه را برای گذراندن گرمای تابستان گردگیری کنیم.

همان‌گونه که خانواده‌های قدیمی بزرگتر شده و نوه‌دار شده‌اند، کاش می‌شد به غنای خانه بابابزرگ هم افزوده شود و همگی به همراه بابابزرگ و ننه در اتاق‌های سه دری و پنج دری و تو در توی اندرونی خانه قدیمی بابابزرگ زندگی کنیم. کوچکترها در این خانه احترام به بزرگترها، گذشت، انعطاپذیری، مهربانی و حفظ میراث خانواده و تجربه بیاموزند و بزرگترها شکر داشتن فرزندانی سالم، بامحبت و همیار پیرها را به جای آورند اما دریغ که امروز غبار بر روی این خانه‌های باشکوه نشسته است.

متولیان دومین شهر تاریخی جهان معتقدند که باید بافت قدیمی شهر دارای ارزش افزوده شود و رونق و امنیت به ناحیه تاریخی برگردد تا علاقه یزدی‌ها برای سکونت درخانه‌های قدیمی شهر بیشتر شود و زندگی در بافت قدیم جریان داشته باشد، آنها معتقدند یزدی‌ها نیز خود باید حافظ و پاسدار میراث خاندان خود باشند، در این صورت است که دست میراث‌خواران کوتاه می‌شود و "ونیزی" دیگر اما این‌بار بر روی کویر خلق می‌شود.

شهردار ناحیه تاریخی یزد به آینده بافت تاریخی یزد خوشبین است و من هم امیدوار...

گزارش از خبرنگار ایسنا: شیما عباس‌زاده