یادمان
گزارش تصویری از محوطه تخریب شده سنگ نگاره‌های مفیدی اردکان - بخش نخست
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- چهارشنبه, 24 آبان 1391 06:24
- آخرین به روز رسانی در چهارشنبه, 24 آبان 1391 06:37
- نمایش از چهارشنبه, 24 آبان 1391 06:24
- بازدید: 5049
رضا ملاحسینی اردکانی
دبیر انجمن چارسوق کویر اردکان
عکس: حسین حائری اردکانی - رضا ملاحسینی اردکانی
سنگ نگاره های مفیدی اردکان که چند سال پیش توسط یکی از اهالی اردکان کشف و شناسایی شده بود و به همت میراث دوستان اردکانی به ثبت ملی نیز رسیده بود، هفته گذشته قربانی طمع عده‌ای قرار گرفت و این محوطه پیش از تاریخ بطور کامل از بین رفت.
این سنگ نگاره‌های که بر تکه هایی از سنگ صخره ای در فاصله نزدیک به 50 کیلومتری شهر اردکان و در دل سلسله جبال ایران مرکزی قرار داشت، بیش از پنجاه نقاشی از بزکوهی، صحنه های شکار یوزپلنگ، انسان در حالت های مختلف، نمادهای باستانی بود که تخمین های اولیه قدمت آن را به پنج تا ده هزار سال پیش برآورد می نمود و سابقه سکونت در کویر مرکزی ایران را هزاران سال به عقب بازمی گرداند.
متاسفانه به علت سخت بودن مسیر دسترسی به محوطه مفیدی اردکان و همچنین عدم توانایی سازمان میراث فرهنگی استان یزد از تامین امنیت و حفاظت از آن ، وجود این محوطه به منظور عدم آگاهی سودجویان از مکان دقیق آن چندان اطلاع رسانی نشد و جز مسئولان میراث فرهنگی و انجمن های میراث دوست اردکان کمتر کسی از محل دقیق آن مطلع بود. در این سالها نیز اقدامات و مکاتبات متعددی از سوی این انجمن ها با مسئولین جهت حفاظت و حراست از این محوطه به عمل آمد که متاسفانه جواب مناسبی دریافت نگردید. در بین میراث دوستان نیز جهت حفظ و نگهداری این سنگ نگاره ها دو تفکر جاری بود. گروه نخست با توجه به سوابق قبلی و همچنین محدودیتهای سازمان میراث فرهنگی در حفظ و نگهداری این آثار اصرار بر انتقال آنها به مکانی مناسب در شهر اردکان داشتند و گروه دوم با توجه به اصول جهانی میراث فرهنگی و محوطه های تاریخی بر باقی ماندن آثار در محوطه اصلی و عدم جابجایی آنها و لزوم حفظ و نگداری در محل داشتند که متاسفانه هفته گذشته همه این موارد بر باد رفت.
هفته گذشته یکی از تلخ‌ترین ایام برای میراث دوستان بود وقتی که متوجه شدند عده ای ناآگاه و شاید مغرض با بیل مکانیکی و لودر محوطه پیش از تاریخ مفیدی را به طور کامل ویران و با خاک یکسان نموده‌اند. درباره علل و انگیزه های مهاجمان مغول سیرت دو فرضیه وجود دارد: نخست اینکه این عده به هوای گنج و زیرخاکی که فکر می کرده اند در پس این سنگ نگاره ها وجود دارد این اقدام را انجام داده اند و دوم اینکه با توجه به معدن خیز بودن منطقه و فعالیت معادن مختلف بزرگ و کوچک در اطراف آن و فعالیت های قانونی و غیرقانونی معدن یابان، شاید عده ای به منظور کشف معدن کل محوطه را با بیل مکانیکی کندوکاو نموده اند.
در هر صورت بانیان این واقعه دردناک هرچند با شکایت سازمان میراث فرهنگی و همچنین میراث دوستان اردکانی در مراجع قضایی روبرو هستند اما تا این لحظه خبری از دستگیری آنها و انگیزه اصلیشان به دست نیامده است.
شایان توجه است که شهرستان اردکان که با وسعت بسیار و در برگرفتن 3 شهر و صدها آبادی بیشترین آثار ثبت شده ملی پس از شهر یزد را همراه دارد توسط نمایندگی میراث فرهنگی آن هم با 3 نفر کارمند امورات میراثی‌اش اداره می‌شود و تذکرات ده ها باره میراث دوستان درباره ضرورت رسیدگی فوری به وضعیت این اداره در سطوح ملی و استانی و شهرستانی متاسفانه راه به جایی نبرد و تازه اینکه در چند ماه گذشته چندین نفر از نیروی انسانی این نمایندگی نیز کاسته شده است. بنابراین میراث دوستان اردکانی امیدی به فعالیت این سازمان جهت حفظ و حراست از آثار تاریخی این شهرستان بویژه آثاری که به صورت منفرد و در دل کویر اردکان آرمیده اند ندارند. همین چند وقت پیش بود که خبر سرقت کتیبه کاروانسرای خرگوشی و یا تخریبهای دیگر در این شهرستان مخابره شد و اینگونه که پیش می رود اوضاع بدتر از این هم خواهد شد.
گزارش تصویری از محوطه پیش از تاریخ مفیدی اردکان در پی می‌آید. این عکسها توسط گروه مستندساز انجمن چارسوق کویر اردکان گرفته شده است. بخش نخست عکسهای پیش از تخریب این سنگ نگاره ها دو سال قبل در آبانماه 1389 گرفته شده است. بخش دوم در تاریخ دوشنبه 23آبانماه 1391 که بعد از تخریب کامل تهیه شده است.
