یادمان

مخدوش شدن حریم «ارگ انار»

چند سال گذشته، پیکر مطهر یکی از شهدای گمنام جنگ تحمیلی با مجوز سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، در چند متری «ارگ انار» به خاک سپرده و قرار شد مقبره‌ای برای آن شهید گمنام ساخته شود؛ اما حالا ادامه ساخت‌وسازها، برای بنای تاریخی مشکلاتی را ایجاد کرده است.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، براساس صحبت‌های اولیه مهدی حجت - قائم‌مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - با مسؤولان بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، قرار شد سازه‌ای «تو خالی» مانند مقبره‌ی حافظ یا خیام، به‌عنوان مقبره‌ی این شهید گمنام آماده شود تا محوطه‌ی تاریخی نزدیک آن نیز آسیب نبیند.

اما از اواسط امسال، مصالحی به محوطه کنار مقبره‌ی این شهید آورده شدند که حکایت از ساخت سازه‌ای بزرگ داشتند؛ میله‌هایی با ارتفاع حدود هشت متر اطراف مقبره بالا رفتند و حدود 30 شاخه آهن با فرم هلالی برای گنبد، کنار مقبره قرار گرفتند. در آخرین اقدام نیز 15 بهمن‌ماه گنبدی با ارتفاع حدود 10 متر در حریم تاریخی «ارگ انار» قرار گرفت.

در این‌باره، غلامرضا علیزاده - کارشناس مرمت آثار تاریخی - در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس میراث فرهنگی ایسنا با بیان این‌که «ارگ انار» 17 بهمن‌ماه 1389 به شماره 30343 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، اظهار کرد: متأسفانه در سال‌های نخست پس از پیروزی انقلاب، عده‌ای به بهانه پاکسازی این بنای باارزش از وجود معتادان و خلافکاران، طبقه فوقانی ارگ انار را با بلدوزر تخریب کردند و طبقه زیرین خوشبختانه زیر خاک مدفون و از گزند تخریب‌ها دور ماند.

او با بیان این‌که متأسفانه اکنون حریم ارگ انار بار دیگر آسیب دیده است، ادامه داد: پس از اعتراض کارشناسان و دلسوزان حوزه میراث فرهنگی، مسؤولان وعده دادند که آرامگاه شهید گمنام به‌گونه‌ای طراحی و اجرا شود که به زیبایی منظر ارگ تاریخی خدشه وارد نشود؛ اما متأسفانه گنبد بسیار بزرگ آهنی که برای این آرامگاه در نظر گرفته شده، آسیب‌های بصری فراوانی به بنا وارد می‌کند و ناهمگونی سازه آهنی و مدرن با بنای خشت و گلی، زیبایی منظر ارگ را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

وی تأکید کرد: قبل از شروع شدن ساخت این سازه، از طریق دانشجویان رشته مرمت بناهای تاریخی دانشگاه شهید باهنر کرمان از برخی مراجع استفتاء شد که آن‌ها نیز عمل به قانون را مورد تأکید قرار دادند. این استفتاءها بارها در سایت‌های خبری و به روش‌های مختلف به اطلاع مسؤولان شهرستان انار رسیده و کسی نمی‌تواند ادعا کند که از آن بی‌اطلاع بوده است.

علیزاده افزود: حال سوال این است که وقتی مراجع محترم این اقدامات را جایز نمی‌دانند و قانون صراحتا هرگونه ساخت‌وساز، تغییر کاربری و فعالیت در محدوده بناهای تاریخی را نه‌تنها جایز نمی‌شمرد، بلکه آن را جرم می‌داند و مرتکبان را به حبس و مجازات تهدید کرده است، چرا همچنان اصرار به نصب گنبدی به این بزرگی و این شکل و شمایل وجود دارد؟

همچنین محمدرضا نسب عبداللهی - فعال میراث فرهنگی شهرستان انار - در این زمینه به خبرنگار ایسنا گفت: دقیقا زمانی که معاون سازمان میراث فرهنگی کشور خبر داد که هرگونه اقدامی در حریم ارگ انار تا تصمیم‌گیری نهایی متوقف است، با کوتاهی سازمان میراث فرهنگی کرمان، کار ساخت مقبره شهید گمنام که در عرصه این ارگ قرار گرفته، ادامه یافت و سرانجام 15 بهمن‌ماه یک گنبد حدود 10 متری روی سازه 10 متری مقبره نصب شد.

وی با اشاره به این‌که این بنای عظیم، حریم و منظر ارگ را به‌شدت مخدوش کرده است، اظهار کرد: محمدحسن طالبیان - ‌معاون میراث فرهنگی کشور - گفته بود هرگونه اقدام در حریم ارگ انار تا تصمیم‌گیری نهایی و مذاکره با بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس باید متوقف بماند، اما متأسفانه متولیان این مقبره فرصت ندادند تا جلسه مورد نظر سازمان میراث فرهنگی کشور برگزار و تصمیم‌ قانونی گرفته شود و اقدامات خود را بدون توجه به ضوابط میراث فرهنگی پیش بردند.

نسب عبداللهی افزود: وقتی این شهید عزیز در عرصه و حریم یک بنای تاریخی به خاک سپرده شد، باید ضوابط میراث فرهنگی هم مورد توجه قرار می‌گرفت و از چنین ساخت‌وساز عظیمی پرهیز می‌شد. حرمت و احترام این شهید گمنام قطعا به ارتفاع مقبره‌ی او نیست، بلکه او اعتبارش را از رشادت و فداکاری‌اش دارد. امیدوارم با درایت مسؤولان سازمان میراث فرهنگی کشور، تصمیم درستی درباره حریم و عرصه ارگ انار گرفته شود.

به گزارش ایسنا، تاریخ ساخت «ارگ انار» براساس گزارش سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به پیش از اسلام برمی‌گردد؛ اما این ارگ در دوره صفویه بازسازی شد و مورد استفاده دوباره قرار گرفت.

علیرضا جعفری‌زند، باستان‌شناس و استاد دانشگاه، درباره پیشینه ارگ انار گفته است: «این بنا در دوره ساسانی شکل گرفته و در دوره اسلامی تکمیل شده است، یعنی مجموعه‌ای از دوران‌های مختلف را در خودش دارد، دقیقا مثل همان حالتی که ارگ بم داشت.»

• < قبلی
• بعدی >