یادمان

مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی: بازنگری حریم و عرصه منظر فرهنگی ماسوله تصویب شد

به گزارش هنرنیوز،مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی کشور با اشاره به بازنگری «حریم و عرصه منظر فرهنگی ماسوله»، از نزدیک شدن این شهر تاریخی به ثبت جهانی خبر داد.

در جلسه‌ کمیته‌ ثبت و حریم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که ۲۸ دی ماه برگزار شد، تعیین حریم ۲۹ اثر و یک شهر تاریخی انجام و به تصویب رسید.

فرهاد نظری مطالعات بازنگری «حریم و عرصه منظر فرهنگی ماسوله» را در راستای تکمیل پرونده ثبت جهانی ماسوله دانست و با تاکید بر این‌که‌ این مطالعات ضوابط تدقیق شده حفاظت در محدوده‌ منظر فرهنگی ماسوله را در خود دارد، افزود: در تعریف محدوده‌ عرصه‌ منظر فرهنگی این شهر تاریخی آمده است: «منظر فرهنگی ماسوله پهنه‌ قصبه تاریخی ماسوله، قریه‌های مجاور، منظرطبیعی و راه‌های پیرامون و همچنین بخشی از پهنه جنگلی ماسوله _ رودخان در بر می‌گیرد.»

او همچنین درباره‌ی ضوابط حفاظتی عرصه شهر تاریخی ماسوله اظهار کرد: بخشی از عرصه‌ی شهر تاریخی ماسوله از دیرباز پهنه‌ی کالبدی شهر را تشکیل داده و بقیه‌ی عرصه‌ی شهر به باغات، گورستان‌های تاریخی و منظر طبیعی پیرامون اختصاص دارد، بنابراین به منظور حفاظت از اصالت منظر فرهنگی ماسوله، بازسازی ابنیه، صرفا در پهنه‌ی کالبدی پیوسته شهر میسر است و بقیه‌ی عرصه‌ی شهر، محدوده‌ی فضای سبز و دارای ممنوعیت ساخت و ساز است.

مدیر کل دفتر مدیر کل ثبت آثار و حفظ میراث معنوی و طبیعی کشور، ادامه داد: امیدوارم با همکاری همه‌ی دستگاه‌های اجرایی و مسئول، منطبق بر ضوابط جدید حریم و عرصه منظر فرهنگی ماسوله شاهد حفاظت و آبادانی پایدار ماسوله باشیم.

به گزارش هنرنیوز، نظری در توضیح تکمیلی درباره‌ی بازنگری حریم آثار تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی که هشت استان کشور را شامل می‌شود، نیز توضیح داد.

شهر تاریخی «ماسوله» در گیلان

شهر تاریخی ماسوله در ۳۰ مرداد ماه ۱۳۵۴ به طور کامل در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده و در زمره نامزدهای اصلی ایران برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

حریم ساختمان قدیمی فرمانداری چابهار در سیستان و بلوچستان

درباره‌ی وجه تسمیه «چابهار» نقل قول‌های متعددی وجود دارد، که از نقل قول تزدیک‌تر به واقعیت بر این مبناست ؛ نام اصلی این محل « چهار بهار » بوده یعنی این بندر هر چهار فصل آب و هوائی مانند بهار دارد و ساختمان قدیمی فرمانداری در شهر چابهار که در شمال میدان ۲۲ بهمن و در حاشیه شرقی خیابان دریا و در بافت قدیمی چابهار قرار دارد، یکی از بناهای قدیمی شهر به حساب می‌آید که اواخر دوره‌ی قاجار در دو طبقه و توسط انگلیسی‌ها ساخته شده است.

حریم حسینیه آل رسول چابهار در سیستان و بلوچستان

این حسینیه که در بافت قدیمی و سنتی شهر چابهار قرار دارد، با زیر بنای ۱۱۸ متر مربع در حاشیه شمالی خیابان وحدت در یک طبقه با سنگ رسوبی ماسه‌ای و با ملاط کاهگل و آهک اجرا شده ودارای یک شبستان نسبتا برزگ ویک حیاط خلوت ویک اتاق در ضلع شمالی است.

حریم خانه مراد بخش دریانورد در سیستان و بلوچستان

این اثر ملی از خانه‌های تاریخی در بافت قدیم چابهار و مربوط به اواخر دوره قاجاری است که در دو طبقه ساخته شده و دارای تزیینات دوره‌ی پهلوی است.

حریم امامزاده غلامرسول چابهار در سیستان و بلوچستان

این اثر در حاشیه ضلع شرقی چابهار بنایی گنبدی با ارتفاع بلند که حاصل معماری قرن ششم و هفتم هجری قرار دارد، که بر اساس روایات مختلف درباره‌ی سازنده‌ی این بنا، معمار امامزاده «سید غلامرسول» منسوب به مرد صالح شیعی مذهبی با نام «سید نامحمد» بوده است، آن مورد توجه مسلمانان هندی است و حتی این توجه باعث شده است که در تغییر و تبدیل‌های بعد بنا، تحت تاثیر معماری هندی نیز قرار گیرد.

آرامگاه امامزاده غلامرسول

این بنا کاملا ایرانی است و از معماری دوران سلجوقی الهام گرفته شده و همه‌ی نقاشی‌های داخل بنا نیز از دوره صفویه به بعد است، همچنین در محوطه‌ی بیرون حیاط در سمت شرقی امامزاده محل قدیمی قبرستان مسلمانان است که از دیرباز تا کنون از آن استفاده می‌شده است.

حریم ساختمان گمرک قدیم چابهار در سیستان و بلوچستان

این ساختمان در شرق شهر چابهار و در بافت قدیمی و همچنین در کرانه شرقی در فاصله حدود ۱۰۰ متری اسکله صیادی واقع شده است که دور تا دور آن کوچه قرار دارد. ساختمان گمرک قدیم چابهار در دو طبقه و مصالحی مانند خشت، گل، آجر، چوب، نی، سنگ و لیف خرما در ساخت بنا استفاده شده است .

حریم خانه امیر شهریارخمکی در سیستان و بلوچستان

معرفی اثر: این اثر در روستا خمک دربین مسیر زابل به زهک در شرق روستا قرار دارد.
درقطعه زمینی به ابعاد ۵۰*۵۰ بامساحت عرصه ۲۵۰۰ مترمربع و زیربنای ۴۱۴ مترمربع ساخته شده است و مربوط به دوره پهلوی اول است

حریم قلعه سه کوهه زابل (و محوطه های باستانی اطراف) در سیستان و بلوچستان

این بنا در ۳۳ کیلومتری جاده زابل به زاهدان و در مرکز روستای سه کوهه بر بالای تپه‌ای نسبتاً مرتفع که گرداگرد آن را ساختمان منازل همجوار گرفته، احداث شده است.

بنا را می‌توان پس از «کوه خواجه» یکی از بلندترین عارضه‌ها در دشت سیستان دانست که ساخته‌ی دست بشر است. این بنا در زمینی مرتفع و مستطیل شکل با مساحت ۳۷۰۰ مترمربع که تنها ورودی آن قسمت شرقی که به کوچه های روستا راه پیدا می کند و ورودی دیگر که وجود دارد در قسمت غربی است که نسبتاً تخریب شده است.

قلعه سه کوهه زابل

همچنین ارگ دیگری که سومین کوه این اثر است با مساحت حدود ۲۰۰۰ مترمربع در قسمت شمال غربی قلعه به فاصله حدود۲۰۰۰ متر قرار دارد که در حال حاضر بصورت مسکونی از آن استفاده می‌شود و گمان می‌رود که روزگاری این ارگ و قلعه به هم پیوسته بوده‌اند.

روستای «سه کوهه» قبل از زمان نادر شاه افشار وجود داشته است و مردمان در آنجا به شغل کشاورزی مشغول بوده‌اند. سه تپه این اثر را احاطه کرده‌اند و قسمتی از شهر بر این تپه بنا شده است.

حریم خانه یزدان‌شناس در سیستان و بلوچستان

ساختمان قدیمی مسکونی «یزدان‌شناس» تقریباً در مرکز شهر ایرانشهر، در ضلع شمالی خیابان امام قرار دارد. پلان ساختمان صلیبی شکل و دارای زیرزمین است .در دوره‌های مختلف این ساختمان مرمت شده و دارای بخش‌های الحاقی است.

حریم محله‌ی «طباطبایی‌ها»ی بروجرد در لرستان با نه اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی

بافت قدیم بروجرد متشکل از چهار محله دودانگه، صوفیان، قدغون و چاله‌سی است. محله طباطبایی (کوی صوفیان) که به خیابان‌های صفا، بحر العلوم، صامت بروجردی و کاشانی محدود شده است یکی از هسته‌های اولیه شهر بروجرد است. وجود عناصر ملزوم شهری از جمله حمام، مسجد، بازار و قبرستان در این محلات، نوعی استقلال شهری به آن‌ها بخشیده است. محله طباطبایی که در اواخر دوره افشار با سکنی گزیدن سادات طباطبایی شکل گرفته است، در دوران قاجار اوج رونق و رشد خود را طی می‌کند.

خانه صدرزاده نبوی

در این محله؛ خانه‌ها‌ی «افتخار الاسلام»، «بیرجندی»، «مغیث‌الاسلام»، «کمال‌الدین نبوی»، «مصری» ، «صدرزاده نبوی طباطبایی»، مسجد «سید»، حمام «سید» و آثار واجد ارزش تاریخی فرهنگی از جمله مقبره «صاحب مواهب طباطبایی»، مقبره‌ی «سید محمد طباطبایی»، خانه‌های «حریری»، «روناسی»، «طاهری بشیری»، «محمدی»، «حاتمی»، «روغنی» و «احمدی طباطبایی» و مدرسه‌ی «نوربخش» در کنار بافت ارگانیک قرار دارند.

حریم مسجد امام رضا (ع) بروجرد در استان لرستان

مسجد امام رضا در خیابان شهدا حد فاصل چهار راه حافظ و میدان قیام ( بطرف میدان قیام)، در جبهه جنوبی خیابان شهدا واقع شده است و از طریق کوچه مرکزی (یخچال) و کوچه افشار از خیابان شهدا می توان به این مسجد دسترسی پیدا نمود. مسجد امام رضا (ع) به صورت مساجد شبستانی بوده و در ضلع شمالی بنا و به صورت زیرزمین است. این شبستان دارای ۹ لنگه طاق چشمه که با طاق و تویزه و پوشش آجری است. در ضلع شمال مسجد یک شبستان با پوشش سقف از تیرچه بلوک دیده می شود. این بخش از مسجد جز بخش های الحاقی آن محسوب می شود. مساحت شبستان شمال شرقی ۲۲۵ مترمربع و شبستان شمالی ۸۵ مترمربع است. شبستان شمالی دارای دو فضای انباری است که از شبستان جدا می باشند. در طبقه فوقانی این انبارها خانه خادم مسجد قرار دارد. همچنین صحن مسجد بوسیله طاقنمایی تزیین شده است.
این بنا متعلق به دوره زندیه و قاجار بوده که در تاریخ ۲۳ /۶/ ۱۳۸۲ و به شماره ۱۰۰۰۵ در فهرست اثار ملی به ثبت رسیده است.

حریم خانه غروی

منزل غروی در خیابان سعدی کوچه بحر العلوم قرار گرفته است. این منزل قدیمی به ابعاد ۵/۳۲×۱۳ در حدود ۴۲۰ متر وسعت داشته و در واقع بیرونی مجموعه‌ای بوده که شامل یک حیاط در وسط و دو واحد ساختمانی در جبهه‌های شمالی و جنوبی آن است. شالوده بنا از خشت است که تمامی قسمتهای داخلی حیاط و جبهه‌های شمالی و جنوبی با آجر، نما ساری شده است.

قسمت شمالی مجموعه در دو طبقه احداث شده که طبقه همکف مشتمل بر چند اتاق است که با که با طاق ضربی پوشیده شده است. طبقه اول که راه ورود آن از طریق یک پلکان در وسط ایجاد شده شامل یک ایوان کوچک در جلو، یک تالار در وسط آن و دو اتاق بصورت قرینه در طرفین است.

جبهه جنوبی نیز به‌‌ همان شکل در دو طبقه احداث گردیده که طبقه همکف شامل چند اتاق است که با پوشش طاق ضربی اجرا شده، طبقه اول نیز از دو اتاق قرینه در طرفین و یک تالار پنج دری در وسط تشکیل شده است.

نمای بیرونی این دو بخش با آجر، نما کاری و گوشه‌های طرفین آن بصورت تزئینی با طاقنماهای آجری گوشه سازی شده است. پیرامون حیاط مرکزی بنا نیزف با طاقنماهای آجری و نیم ستونهای تزئینی آجری (پیلک) بصورت زیبایی تزیین شده است.

از تزئینات موجود در بنا به صورت آجرکاری در بنا و با اجرای نیم ستونهایی در ساختمانهای جبهه شمالی و جنوبی و آجرکاری در رخبام می‌توان نام برد.

از جمله آثار ارزشمند موجود در باقت پیرامون آن، می‌توان به خانه هجری و همایونی و باغ همایونی، مسجد امام رضا و امیر المومنین و حمام یخچال اشاره نمود.

این بنا متعلق به دوره قاجار بوده و در تاریخ ۹/۱۱/۱۳۸۴ و به شماره ۱۴۲۰۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

به گفته‌ی نظری در جلسه‌ی کمیته‌ی ثبت و حریم سازمان میراث فرهنگی، در میان آثار تعیین حریم شده و بازنگری برخی از آن‌ها، به بحث قنات‌ها نیز اشاره شده است.

حرایم قناتها

استان اصفهان

 حریم قنات مون اردستان: در استان اصفهان شهرستان اردستانواقع شده است و به شماره ۹۰۲۳ در سال ۸۲در فهرست آمار ملی به ثبت رسیده است. و از مادر چاه تا مظهر داخل شهر اردستان قرار دارد و از ویژگیهای منحصر به فرد آن دو طبقه بودن قنات است.

 حریم قنات وزوان: قنات وزوان در حدود ۲ کیلومتری شمال شهر وزوان واقع شده است و مادر چاه آن داخل شهر می‌مه قرار دارد.

 حریم قنات مزدآباد: این قنات در مزد آباد می‌مه واقع در شمالیترین قسمت استان اصفهان و در فاصله ۸۵ کیلومتری از مرکز استان و در کنار اتوبان اصفهان- تهران قرار دارد.

استان کرمان

 حریم قنات گوهر ریز جوپارکرمان: این قنات در منطقه جوپار در فاصلۀ حدود ۳۰کیلومتری شهر کرمان قرار دارد.

 حریم قنوات بم: (قنات اکبرآباد و قاسم آباد): موقعیت مادرچاه رشتهٔ اکبرآباد در سیستم موقعیت‌یابی GPS UTM در مختصاتX=۶۳۳۶۴۰ Y=۳۲۱۸۲۵قرار دارد. رشتهٔ قاسم‌آباد با مادرچاهی در فاصله‌ی۱۲۰ متری شمال‌غرب نقطهٔ ‌آغاز رشتهٔ اکبرآباد قرار دارد. مادر چاه هر دو رشته در شهر بم و مظهر در منطقه بروات قرار دارد.

استان مرکزی
 حریم قنات ابراهیم آباد اراک: این قنات در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال شرقی شهر‌اراک واقع شده است.

خراسان جنوبی

 حریم قنات بلده: این قنات در بلده خراسان جنوبی از توابع شهرستان فردوس قرار دارد و دارای ۱۵ شاخه فرعی و ۱۵ مادرچاه می‌باشد که آب حاصل از این قنات مزارع و باغات شهرهای اسلامیه و باغستان را مشروب می‌نماید و در ‌‌نهایت به شهر فردوس می‌رسد. از ویژگیهای بارز این قنات وجود شاه جوی و درختان کهنسال حاشیه آن می‌باشد.

استان یزد
 حریم قنات حسن آباد: قنات حسن آباد از جنوب غربی شهر مهریز و در فاصله حدود یک کیلومتری شمال غرب چشمه غربالبیز شروع و پس از طی مسافتی حدود ۴۰ کیلومتر و مشروب نمودن اراضی محله ساداتی مهریز و روستای دهنو به غرب شهر یزد (حسن آباد مشیر) رسیده و اراضی این روستا را نیز مشروب می‌نماید.

قنات زارچ: از نزدیکی‌های فهرج یزد شروع و به زارچ ختم می‌شود.

• < قبلی
• بعدی >