یادمان

حفاظت‌ها کافی نیست - «مردان نمکی» در معرض تجزیه

باستان‌شناسان درحالی معتقدند وضعیت حفاظتی مومیایی‌ها چندان مناسب نیست که تاکنون نشانی از ترک و فرسایش در مومیایی‌‌ها دیده نشده‌است. اما با این حال، دل مردان نمکی همچنان شور می‌زند چراکه تاکنون هیچ مطالعه و آزمایشی که از تجزیه نشدن آن‌ها اطمینان کامل دهد صورت نگرفته است.

adidas calabasas cream factory san jose menu - GZ3194 - adidas Ultra Boost 2021 White Multicolor | Latest Nike Air Force 1 Shadow Trainer Releases & Instant Drops , IetpShops , nike air zoom strong black rose gold

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ‌  نزدیک به 20 سال از شناسایی اولین مرد نمکی می‌گذرد. پس از آن 5 جسد دیگر هم طی 10 سال گذشته پیدا شد اما اجساد مردان نمکی با گذشت این همه سال هنوز فاقد امکانات حفاظتی مناسب هستند. ابوالفضل عالی، باستان‌شناس در گفت و گو با خبرگزاری میراث‌فرهنگی، از نبود کارشناس مرمت و حفاظت می‌گوید تا موزه‌ای که در شان مردان نمکی نیست.
 
به‌گزارش CHN، کشف ناگهانی مردان نمکی و تلاش‌ّ‌‌های مستمر باستان‌شناسان و کارشناسان میراث‌فرهنگی برای توقف عملیات بهره‌برداری از معدن چهرآباد زنجان اگر منجر به کشفیات گسترده نشد اما نوید این را می‌داد که جسد مومیایی‌های ایران در شرایط حفاظتی مناسبتری نسبت به دیگر کشفیات باستان‌شناسی قرار بگیرد. اما گویا فراهم کردن حداقل امکانات حفاظتی چندان هم برای سازمان میراث‌فرهنگی آسان نبوده است.
 
« ابوالفضل عالی» باستان‌شناس، در رابطه با نگرانی‌هایی که نسبت به شرایط نامناسب حفاظتی مردان نمکی وجود دارد اینطور می‌گوید: با توجه به اینکه بدن مردان نمکی خشک شده و رنگ آن‌ها تیره است بسیاری تصور می‌کنند که اجساد نسبت به چند سال گذشته دچار فرسایش شده‌اند و از شرایط مناسبی برخوردار نیستند اما در واقع وضعیت ظاهری مردان نمکی نسبت سال 83 و زمان کشف آن‌ها تغییرات چندانی نداشته است.
 
این باستان‌شناس می‌افزاید: با اینکه اجساد از سال 83 در همان شکل باقی مانده‌اند اما ما هنوز نمی‌دانیم که در بدن آن‌ها چه تغییراتی صورت گرفته به‌ّهمین‌منظور تا زمانی‌که آزمایش‌های لازم به‌طور کامل و دقیق روی آنها صورت نگیرد حتی از باز و بسته کردن محفظه‌های آن‌ها خودداری می‌‌شود.
 
عالی با اشاره به اینکه مردان نمکی نیاز به موزه جدید با امکانات پیشرفته هستند ادامه داد: از سال 87 با تهیه محفظه‌های‌ نگهداری مومیایی‌ وضعیت دما و رطوبت داخل محفظه‌ها تقریبا کنترل شد اما مشکلی که هم‌اکنون وجود دارد به فضای سالن موزه برمی‌گردد که دمای آن قابل کنترل نیست. این درحالی است که موزه از در و پنجره‌های چوبی و قدیمی تشکیل شده و نمی‌توان وضعیت دمای  آن را به‌راحتی کنترل کرد. بنابراین موزه‌ای جداگانه و اختصاصی برای نگهداری و نمایش ابزار و اشیای متعلق به مردان نمکی در آینده ضروری است. 
 
با اینکه این باستان‌شناس اعتقاد دارد، مطالعات روی مومیایی‌ها از چند سال پیش آغاز شده اما از آن‌جایی‌که  نگهداری از اشیایی که از جنس مواد عالی هستند بسیار دشوار است، مطالعات مستمر و آزمایش‌‌های لازم روی اجساد مردان نمکی باید با جدیت بیشتری پیگیری شود.
 
به‌گفته عالی، هم‌اکنون ظاهر اجساد مردان نمکی  مشکلی ندارد اما هنوز اطلاعاتی که نشان دهد درون اجساد دچار آسیب نشده وجود ندارد.
 
این باستان‌شناس همچنین به نقل و انتقالات پژوهشکده باستان‌شناسی به شیراز اشاره کرد و گفت: نقل و انتقالات پژوهشکده باستان‌شناسی سبب شد که ارتباط موزه باستان‌شناسی زنجان با پژوهشکد مرمت و حفاظت قطع شود. چراکه قبل از سال 87 کارشناسان مرتب از مردان نمکی بازدید می‌کردند اما پس از انتقال پژوهشکده به شیراز دیگر کارشناسی نبود که برای بررسی وضعیت حفاظتی مردان نمکی به زنجان بیاید.
 
عالی تاکید کرد، لازم است شرایط محیطی مردان نمکی را همانگونه که در معدن بودند ایجاد و تنظیم کنیم اما از آنجایی‌که در زنجان حتی یک کارشناس مرمت و حفاظت از مومیایی‌ها وجود ندارد. من به‌عنوان یک باستان‌شناس مجبورم وضعیت محیط آن‌ها را مرتب تنظیم کنم و این موضوع در تخصص من نیست. سال گذشته قرار شد خانم دکتر شیرازی برای حفاظت از مردان نمکی به زنجان بیاید که این امر هم تاکنون محقق نشده است.
 
درحال‌حاضر آنطور که از صحبت‌های این باستان‌شناس استنباط می‌شود مردان نمکی زنجان نیازمند کارشناس و فضایی با امکانات مناسب هستند. چراکه اطلاعات نهفته بسیاری در دل مردان نمکی دوره هخامنشی و ساسانی وجود دارد که حفظ آن‌ها جزو اولویت‌های سازمان میراث‌فرهنگی به‌شمار می‌رود.

• < قبلی
• بعدی >