یادمان

هفته‌‌ای که سپری شد: از استودان‌های کشف شده تا جا ماندن حافظ از میراث‌جهانی

اوایل هفته گذشته بود که مارش عزا برای خانه پلاک 29 محمودیه نواخته شد. تنها فیلخانه تهران از پا افتاد، نماد مرکز میراث جهانی وارونه باقی ماند. در این میان استودان‌ و صدها قبر و گوردخمه هم توسط یک فعال میراث‌فرهنگی کشف شد. اما مسئولان هم از قافله عقب نمانده با تبلیغ ثبت مجموعه زندیه در یونسکو یک وعده به وعده‌های جهانی اضافه کردند.

nike court royale mens white hair style chart , Botas Beige | Nina Leonard, Cardigan a manica lunga con fiocco sul retro , Sb-roscoffShops

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ در هفته ای که گذشت باز هم شاهد اتفاقات ناخوشایندی در فضای میراث‌فرهنگی کشور بودیم. مارش عزا برای خانه پلاک 29 محمودیه نواخته شد. تنها فیلخانه تهران از پا افتاد، نماد مرکز میراث‌جهانی وارونه باقی ماند. صدها گور و استودان در شرق اهواز توسط یک فعال میراث‌فرهنگی کشف شد. حافظ از تبلیغات جهانی جا ماند و فاصله دبستانی‌ها با میراث‌ ایران بیشتر شد.
 
به‌گزارش CHN، خانه پلاک 29 محمودیه، این روزها میزبان هنرمندانی است که نگذاشتند بی‌صدا فرو بریزد؛ آن‌ها با هنرشان، مارش عزای رفتن این خانه را نواختند. خانه‌ای که دیگر نمی‌تواند در برابر بلندمرتبه‌سازی مقاومت کند یا حتی به کشوری دیگر مهاجرت کند.
 
خانه پلاک 29، محله محمودیه بن بست زهره در فکر جلای وطن است. او می‌خواهد مانند بسیاری از ساکنان پیشینش از تهران برود اما از آنجاییکه یک خانه نمی‌تواند مثل انسان، زندگی دیگری در جای دیگری از کره خاکی را آغاز کند، لاجرم به استقبال جرثقیل‌ها و بلدوزهای می‌رود. به استقبال در هم کوبیده شدن!
 
خانه پلاک 29، به ساعتش سنگ سابی وصل شده تا هر چه زودتر خاطراتش را پاک کند، خاطراتش را بسابد، خاطراتش را از بین ببرد تا اولین چنگال جرثقیل که به بدنش فرو رفت، نعره نکشد، آرام فرو بریزد. آرام جان بکند، آرام با همه خداحافظی کند. چنان که ایستاده مردن، رسم قدیمی‌ها بود. خانه تصمیم گرفته ایستاده بمیرد. خانه ای که نمی تواند به هیچ کشوری و سرزمین دیگری مهاجرت کند. خانه تنها در خاک خودش خانه است. اما هنرمندان نخواستند و نتوانستند این سکوت او را تحمل کنند و مارش رفتن او را زدند تا بشنوند کسانی که هنوز گوش شنوایی دارند.
 
اکنون استادان و هنرمندان هر کدام طرحی را اجرا کرده‌اند؛ هنرمندانی همچون واحدخاکدان ،داریوش‌سعیدی ، میریام کوییل، علیرضا معصومی،امید معصومی، رضا شریفی، ژوبین میر اسکندری، سوگل کاشانی، امیر نصر کمگویان، نامدار شیرازیان، کیمیا رهگزار، مد، نگار فدایی، کاوه سید حسینی، جولوس، امیر تامی،حافظ روحانی، تا پایان همین هفته (21 مهر) طرح‌هایشان را در این خانه به نمایش می‌گذارند.
 
تنها فیلخانه تهران از پا افتاد
در روزگاری که نه فیلبان مانده است نه فیلم تنها فیلخانه تهران از پا افتاد. تنها فیلخانه‌ای که از مجموع چند فیلخانه نادری که در ایران وجود داشت هنوز باقی مانده است. زمانی در تهران بود که فیلبان باشی، فیل‌ها را روز جمعه ها برای تماشای مردم بیرون می آورد و عروس خانواده‌های معروف دارلخلافه سوار بر فیل می‌شدند.
 
تهران زمانی چند فیلخانه داشته است اما حالا از آن فیلخانه ها تنها یک فیلخانه در خیابان خیام مانده است که این بنای تاریخی نیز دارد از پا در می‌آید.
 
 می‌گویند، در انتهای خیابان خیام تکیه و میدان و کاروانسرای بزرگی بود که آن را فیلخانه می‌نامیدند.   از هنگامی که تهران پایتخت شد، همیشه یکی دو فیل جزء تشریفات سلطنتی قاجار در این محل بوده است.
 
به نظر می‌رسد که مسئولان میراث فرهنگی تهران برای ساماندهی و صیانت از این بنا که هم می‌تواند بنایی به یادگار باشد و هم تغییر کاربری داده و مجموعه ای فرهنگی شود، علاقه ای ندارند.
 
آن هم صیانت از بنایی که در خیابان خیام است. خیابانی ادر غرب ارگ تهران خیابان جلیل آباد. این خیابان از گلوبندک شروع می‌شود و به خیابان مریضخانه ( سپه) می‌ رسد. در سمت شرقی خیابان حصار و برج‌های ارگ و دهانه خیابان در اندرون واقع بود و در سمت عرب جلیل آباد، محله قورخانه قدیم محله سنگلج و انه ها قرار داشتند.
 
نماد مرکز میراث جهانی هنوز وارونه است!
نماد مرکز میراث جهانی اشاره ساده و سمبلیک به یک عمارت را دارد. این نماد ساده اما از سوی کسانی که تابلو جدید راهنما در باغ فین کاشان را طراحی کرده‌اند به درستی فهم نشده و به صورت وارونه نقش شده‌است. جالب آن‌که حتی مسئولان اداره کل میراث فرهنگی کاشان هم به این نکته توجه نکرده‌اند.
 

 
باغ فین در کاشان، پس از دست و پنجه نرم‌کردن با انواع مشکلات خشکسالی و برخی مرمت‌های غیراصولی، بالاخره سال گذشته به همراه 8 باغ دیگر در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. با این حال هرچند تابلو راهنمای باغ پس از ثبت تغییر کرد، اما آرام و نماد مرکز میراث جهانی روی آن به صورت وارونه نقش بسته‌است.
نماد مرکز میراث جهانی بسیار ساده طراحی شده‌است. این نماد، نشانی سمبلیک از یک عمارت را تداعی می‌کند. با این حال کسانی که تابلو راهنمای جدید باغ فین را طراحی کرده‌اند، از این مفهوم سمبلیک بی‌اطلاع بوده‌اند.
 
نکته جالب‌تر آن‌که شاید طراح به مفهوم نماد مرکز میراث جهانی توجه نکرده باشد، اما این موضوع توجه مسئولان اداره کل میراث فرهنگی کاشان را هم به خود جلب نکرده‌است.
 
استودان‌ها و قبرهای تاریخی تازه کشف شده اهواز در خطرند
استقرارگاه استودان و قبرهای کوهستان اهواز که به‌تازگی کشف شده هنوز از سوی متولیان میراث‌فرهنگی مورد توجه قرار نگرفته است. این درحالی است که در محل این استودان‌ها و قبرهای تاریخی، ساخت و سازهای غیرمجاز و گسترش جمعیت در محلات شدت گرفته‌است؛ اتفاقی که این آثار تاریخی را تهدید می‌کند.
 
گسترش جمعیت محلات پیرامونی و انجام ساخت و سازهای مجاز و غیرمجاز شهری کشفیات تپه‌های شرق اهواز را مورد تهدید قرار داده است؛ حتی شنیده شده که سنگ‌های بزرگ روی قبرهای تاریخی، توسط ساکنان محل برای ساختمان‌سازی و استفاده در بناها و قبرستان‌های جدید برداشت شده‌است.
 
 

مجتبی گهستونی اعتقاد دارد، محوطه‌ها و بناهای تاریخی شهر اهواز به دلیل نداشتن اداره میراث فرهنگی در این شهرستان به حال خود رها و قربانی بی توجهی و سهل‌انگاری شده‌اند. سال‌هاست که هیچ کارگاه باستان‌شناسی در آن فعال نشده و عدم توجه به محلی که استودان‌ها و قبرهای سنگی در آن‌ قرار دارند گویای این نکته است؛ به‌طوری‌که که از یک ماه قبل بارها به عده‌ای از دست اندرکاران امر در اداره کل میراث فرهنگی اصرار کرده‎ام که از محل بازدید کنند که در پاسخ گفته‌اند که وقت نداریم!! البته عده‌ای از باستان‌شناسان و کارشناسان تهرانی و سایر نقاط کشور با استقبال از این موضوع حاضر به بررسی موضوع شدند که پس از بررسی نظر خود را به‌صورت مکتوب نیز ارائه کردند.
 
وعده‌هایی که  جلوتر از مجموعه زندیه به یونسکو می‌روند!
مجموعه زندیه هم به لیست‌ انتظار یونسکو پیوست، این مجموعه که برگرفته از ظرفیت‌های جهانی است اما شرایط آن برای رسیدن به سکوی جهانی فاصله‌ای به بزرگی وعده‌های متولیان میراث‌فرهنگی دارد. این وعده‌های جهانی که در یک مقطع زمانی از سوی متولیان میراث‌فرهنگی اعلام می‌شود بدون آنکه به نتیجه‌ برسند رها می‌شوند. ثبت جهانی محوطه باستانی بیشاپور یکی از این وعده‌ها است.
 
اما بنای ارگ کریمخانی سالهاست که در شرایط نابسامانی به‌سر می‌برد و بازسازی آن به‌دلیل تزئینات داخلی بسیار طول کشیده است. مهدی پارسایی دبیر کانون معماری قوام الدین شیرازی، در اینباره به CHN می‌گوید: « درحالی وعده ثبت جهانی مجموعه‌ زندیه توسط مدیران میراث‌فرهنگی استان فارس داده می‌شود که هنوز هیچگونه اطلاعاتی در مورد معماری و شهرسازی مجموعه ‌زندیه وجود ندارد و نقشه و پلان دقیقی که متناسب با استاندارهای یونسکو باشد مشاهده نمی شود».
 
از سوی دیگر دبیر کانون معماری قوام الدین شیرازی اعتقاد دارد، حریم هیچکدام از بناهای مجموعه زندیه که متشکل از ارگ کریمخان، موزه پارس، دیوانخانه، حمام، آب انبار و بازار وکیل می‌شود تعریف مشخصی ندارد. به‌طوری‌که هنوز نوسازی‌هایی در حریم درجه مجموعه زندیه مشاهده می‌شود.
 
دبستانی‌ها با میراث‌ ایران آشنایی ندارند
تفهیم و شیوه صحیح برخورد با آثارتاریخی نیاز به آموزش صحیح و کاملا مجزا دارد. آموزشی که مقاطع مختلف تحصیلی همواره از آن‌ بی‌بهره بوده‌اند. اما معلمان و استادان دوره آموزش ابتدایی معتقدند بهترین زمان مناسب برای شناخت ارزش‌های میراث‌فرهنگی و انتقال آن در سطوح جامعه مقطع دبستان است.
 
پرویز جلیلوند فرد»، بازنشسته و مدرس مقطع ابتدایی با تاکید بر اینکه اطلاعات کافی در کتاب‌های آموزشی درخصوص میراث‌فرهنگی وجود ندارد به CHN می‌گوید: «دانش آموزان دوران ابتدایی بهترین دوره یادگیری را سپری می‌کنند بنابراین مباحث با اهمیتی چون میراث‌فرهنگی لازم است در این دوره آموزش داده شوند».
 

 
 به‌گفته وی، با اینکه برای بسیاری از دانش‌آموزان اردوهایی برای بازدید از سایت‌های تاریخی در شهری که زندگی می‌کنند تعریف می‌شود اما باز هم به‌نظر من این بازدیدها کافی نبوده و ضرورت دارد که در مدارس، فصلی جداگانه به آن پرداخته شود.
 
 جلیلوند معتقد است، انتخاب فصل‌های چگونگی برخورد با آثار تاریخی مربوط به مسئولان آموزش‌و پرورش می‌شود. چراکه فصول درسی و محتوای آن‌ها توسط آن‌ها برنامه‌ریزی و ارائه می‌شود. در این میان نقش معلمان بسیار مهم است اما تازمانیکه به این مباحث به‌صورت مجزا پرداخته نشود مدرسان هر چقدر که علاقمند باشند نمی‌توانند آنطور که شایسته است مانور دهند.
 این درحالی‌است که پیش از این منوچهر جهانیان معاون گردشگری کشور در گفت و گو با رسانه‌ها اعلام کرده بود، توافقاتی با وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته است تا در راستای آن درس آشنایی با میراث فرهنگی و آثار باستانی به دروس دانش آموزان اضافه شود.
 
قانونی برای ثبت شخصیت‌های ملی وجود ندارد
این روزها که همه کشورها در شناساندن شخصیت‌های بزرگ به نام کشورشان در رقابتی سخت به سر می‌برند، حافظ ایران به رغم پرآوازه بودنش در جهان از این تبلیغات جا مانده است. تنها امید مردم ثبت معنوی این شخصیت در یونسکو بود که مسئولان میراث فرهنگی می ‌گویند: 'چنین قانونی وجود ندارد'.
 
با این وجود، «ساسان قاسمی»، معاون مدیرکل اداره ثبت و احیای سازمان میراث فرهنگی در پاسخ به این سوال که چرا اقدامی برای ثبت شاعران و نویسندگان و بزرگان به نام ما که امروز به نام کشورهای دیگر شناخته می‏شوند، انجام نمی‎شود؟، می‏گوید: « قانونی در این زمینه وجود ندارد».
 
او در ادامه با بیان اینکه در قوانین بین‏المللی نیز قانونی در زمینه ثبت شخصیت‎های تاریخی وجود ندارد، ادامه می‌دهد: «هیچ کشوری در دنیا نمی‎تواند، نام شخصیتی را ثبت کند».
 
او با بیان اینکه اداره ثبت می‌تواند، نسخه خطی مشهور، یا مراسم و مناسک خاصی را ثبت کند، اما در مورد شخصیت‎ها قانونی وجود ندارد، می‎افزاید: «در آیین شب یلدا تفال به حافظ توسط مردان و زنان سرزمین ما آمده‎است، اما اینکه برنامه‌ای به نام ثبت معنوی مولانا داشته باشیم، همچین چیزی وجود ندارد.»

• < قبلی
• بعدی >