زیست بوم
روز جهانی محیط زیست 40 ساله شد
- زيست بوم
- نمایش از چهارشنبه, 17 خرداد 1391 04:00
- بازدید: 5115
برگرفته از همشهری آنلاین
هر سال روز 5 ژوئن (16خرداد ماه) دوستداران و علاقه‌مندان به طبیعت روز جهانی محیط‌زیست را گرامی می‌دارند.
سازمان ملل در این روز از چنین موتور محرک پرقدرتی به‌منظور ارتقای آگاهی عموم از مسائل زیست‌محیطی و جلب مشارکت‌های سیاسی استفاده می‌کند. روز جهانی محیط‌زیست امسال چهلمین سالگرد خود را پشت‌سر می‌گذارد.
در سال1972 برای نخستین‌بار هیأت جمعی سازمان ملل متحد رأی بر برگزاری چنین روزی داد اما متولیان برگزاری روز جهانی محیط‌زیست در سال2012 هدفی بس فراتر از گذشته را مدنظر قرار داده‌اند. مسائلی نظیر بحران اقتصادی، تغییرات جوی و توسعه پایدار امسال بیشتر از گذشته بزرگ‌نمایی شده است. روز جهانی محیط‌زیست به‌عنوان یکی از محرک‌های عمده برای انجام فعالیت‌های زیست‌محیطی مثبت در سراسر جهان، این قابلیت را دارد که عده زیادی را وادار به پذیرش مسئولیت‌های زیست‌محیطی کند. شرکت کیاموتورز به‌عنوان یکی از مطرح‌ترین صنایع اتومبیل‌سازی تصمیم دارد که 5 ماشین با بازدهی فوق‌العاده انرژی را به‌عنوان جایزه در اختیار هر یک از برندگان 5پروژه مطرح شده ذیل قرار دهد:
پروژه نخست در بخش مردم: فرد یا سازمانی که توانسته باشد شرکت‌کنندگان بیشتری را برای شرکت در فعالیت‌های زیست‌محیطی خاص این روز گرد‌هم آورد.
پروژه دوم در بخش ارائه مطلب: بهترین مضمونی که در رابطه با شعار امسال مطرح شده باشد.
پروژه سوم در بخش نوآوری: مهیج‌ترین، منحصربه‌فردترین و نوآورانه‌ترین فعالیتی که برای این روز خاص پیشنهاد شده باشد.
پروژه چهارم در بخش تبلیغات: فعالیتی منحصربه‌فرد که توانسته‌باشد توجه جمع کثیری از اصحاب رسانه‌ها را به‌خود جلب کند.
پروژه پنجم در بخش اثرات: فعالیتی منحصربه‌فرد که نتیجه‌اش تغییر و جایگزینی روش‌های غلط با یک روش کارآمد باشد.
مسئولیت داوری در مورد 5 پروژه فوق‌الذکر برعهده هیأت متخصصان برنامه محیط‌زیست سازمان ملل (UNEP) است.
داوطلبان برای ثبت نظرات و فعالیت‌های خود باید به آدرس www. unep. org/wed مراجعه کنند. فعالیت‌های پیشنهادی می‌تواند اشکال و ابعاد مختلفی داشته باشد، از یک تلاش خارق‌العاده برای استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی گرفته تا قبولاندن استفاده کمتر از آب به کودکان یک مدرسه، همه و همه از نمونه‌ها ی جالب توجهی هستند که مورد بازنگری هیأت داوران قرار خواهد گرفت. سال گذشته 4229فعالیت زیست‌محیطی از 144کشور مختلف به تشریح مورد بازنگری قرار گرفتند. از نمونه فعالیت‌های سال گذشته می‌توان بدین موارد اشاره کرد: مسابقات دوچرخه‌سواری در نپال، پاکسازی عمومی زباله در جمهوری کنگو، پاکسازی خیابان‌ها توسط جوانان آلبانیایی، درختکاری، برگزاری مسابقات، نمایش رژه دوچرخه‌سواران، نمایش فیلم‌های زیست‌محیطی، نگارش مطالب متعدد، نمایشگاه‌های عکس، ارائه طرح‌های موفق بازیافت و چندین و چند مورد دیگر.
مکزیک یکی از کشورهایی است که در این زمینه توانسته موفقیت‌های زیادی را کسب کند. این کشور یکی از مشهورترین شرکای طرح درختکاری میلیاردی برنامه محیط‌زیست سازمان ملل است. مکزیک در سال2009 متعهد شد که از میزان گازهای گلخانه‌ای که تولید می‌کند حداقل 1/5درصد بکاهد. تاکنون این کشور نشان داده که برای مقابله با تغییرات جوی مصمم است و در این راه چندین برنامه مختلف را در دستور کار خود قرار داده است. فیلیپه کالدرون رئیس‌جمهور مکزیک در سال2009 اعلام کرد که روز جهانی محیط‌زیست انگیزه‌ای است که تصمیم مکزیک برای مدیریت منابع طبیعی و مقابله با یکی از مهم‌ترین چالش‌های قرن21 یعنی تغییرات جوی را بیش ازپیش تقویت کند.امسال قرار است که همگان یک موضوع مهم دیگر را نیز به‌خاطر بیاورند: اینکه زیربنای اقتصادی باید با رعایت مسائل زیست‌محیطی مستحکم‌تر شود. هرفرد باید تا حد امکان تلاش خود را در این زمینه به‌کار گیرد. برای دستیابی به این هدف کلان تمامی اقشار مردم، دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی، جوامع، گروه‌های جوان، بازرگانان و تاجران، رسانه‌ها و سایر مؤسسات باید همگام شوند. نوآوری در ارائه طرح‌های محیط‌زیست محور که بتواند مردم را متوجه اهمیت مسائل زیست‌محیطی کند، تنها راهکاری است که می‌تواند در استحکام طرح‌های اقتصادی مؤثر واقع شود.شاید بتوان اهداف برگزاری روز جهانی محیط‌زیست را در چند مورد ذیل خلاصه کرد:
توجه به مسائل جاری زیست‌محیطی
تفویض اختیار به مردم برای اینکه بتوانند به‌عنوان حامیان محیط‌زیست، نقش خود را فعالانه در مواردی همچون پیاده‌سازی اصول اولیه توسعه پایدار ایفا کنند.
ترویج این اصل اساسی که جوامع خود نقش کلیدی در پذیرش و تغییر گرایش‌های زیست‌محیطی دارند. به‌عنوان مثال تغییر در شیوه‌های نادرست استفاده از منابع طبیعی میسر نمی‌شود مگرآنکه مردم عادی به انجام آن اهتمام ورزند.
حمایت از اصل مشارکت چرا که تنها با این روش است که همگان می‌توانند از زندگی در یک محیط طبیعی ایمن‌تر و آبادتر لذت ببرند.
تصمیم‌گیری برای دستیابی به توسعه پایدار
امسال کنــفــرانس (Rio +20) به میزبانی برزیل در تاریخ 20 تا 22 ماه ژوئن
(31 خرداد تا 2 تیر) برگزار خواهد شد. سران دولت‌ها قرار است در این نشست مسیر آینده خود برای دستیابی به توسعه پایدار در قرن21 را مشخص کنند. موضوع کلیدی که در سال2012 بر آن تأکید خواهد شد، اقتصاد سبز (اقتصادی بر پایه اصول زیست‌محیطی) است. مضمون شعار امسال نیز بدین شرح است: «اقتصاد سبز: آیا شما هم در آن جایی دارید؟» برنامه محیط‌زیست سازمان ملل (UNEP) اقتصاد سبز را اینچنین معنا می‌کند: اقتصادی که منجر به رفاه بیشتر انسان‌ها و جوامع آنها شود. رهاورد آن برابری اجتماعی درعین کاهش معنادار خطرات زیست‌محیطی و جبران کمبودهای اکولوژیکی است.
با توجه به اینکه بحران اقتصادی جهانی از سال2007 آغاز شده و هنوز هم کمابیش به قوت خود باقی است شاید بتوان این مفهوم جدید را تاحدودی کارگشا دانست. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که این بحران بدترین نوع بحرانی است که جهان از دهه1930 به بعد با آن مواجه شده است. یک درس کلیدی که از این تجربه به‌دست آمده این است که روش‌های معمولی که تاکنون به‌کار بسته شده‌اند، قطعا با مسائلی همراه بوده‌اند. اقتصاد سبز (یا اقتصادی که بر پایه رعایت اصول زیست‌محیطی پایه‌گذاری شده) را می‌توان یک گزینه پیشنهادی توصیف کرد که تنها درصدد است تا فعالیت‌های تجاری از این پس با روشی پایدارتر انجام شود. برنامه محیط‌زیست سازمان ملل(UNEP) در اواخر سال2008 پیشگام تعریف این مبحث نوین اقتصادی شد. مکانیسم پیاده‌سازی این مبحث، جامع و عملی است. در این طرح سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیست‌محیطی و حتی بخش‌هایی که در تضاد با مباحث زیست‌محیطی هستند، مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. پیاده‌سازی این طرح مستلزم درنظر داشتن موارد ذیل است:
تهیه یک گزارش مالی و تحقیق درباره سایر موارد مرتبط. این تجزیه و تحلیل عبارت است از بررسی اقتصاد خرد، اصول پایداری و نهایتا راه‌حل‌هایی عملی که می‌توان در بخش‌های مختلف ارائه داد.
ارائه سرویس‌های مشاوره‌ای در زمینه‌های مختلف به‌منظور پیشبرد اقتصاد سبز
استفاده از روش‌های تحقیقــاتی مختلف. سازمان‌های دولتی، غیردولتی و کارمندان متخصص سازمان ملل می‌توانند نقش مؤثری در اجرای اصول اقتصاد زیست‌محیطی داشته باشند.
نظر به مزایای زیست‌محیطی و پیشنهاد گزینه‌های متعدد در زمینه توسعه پایدار بسیاری از ارگان‌ها خواستار سرمایه‌گذاری در این بخش شده‌اند. برنامه محیط‌زیست سازمان ملل گزارشی از چند نمونه این طرح‌ها را ارائه کرده است. اشتغال‌زایی یکی از نقاط برجسته این گزارش است. از آنجا که اشتغال‌زایی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های رشد اقتصادی است لذا می‌تواند از بار اقتصادی بکاهد.
ترجمه: فرناز حیدری، کارشناس منابع طبیعی
