یادمان

گاوداری درحریم درجه یک، اثرملی - ازیادگاری نویسی تا خراش روی اثرملی

سیاوش آریا
فعال میراث فرهنگی وطبیعی و پژوهشگرتاریخ وفرهنگ ایران

دود درحریم درجه یک ازگاوداری یا آغل گوسپندان

گاوداری درحریم درجه یک

دربازدید ازسنگ نگارۀ تیمورمیرزا درپل آبگینه کازرون، شوربختانه با ساختمان گاوداری درحریم درجه یک این اثرثبت ملی مواجه مي‌شويم ودرهنگام بازدید دود غلیظی ازاین گاوداری برخاسته بود که بی شک این دودها که با مواد شیمیایی آغشته است جذب سنگ شده وبه مرورزمان به آن آسیب جدی وارد خواهد آمد! وجالب آن که چند سالی است این گاوداری ساخته شده است وبا وجود اعتراض دوست داران وفعالین میراث فرهنگی وحتا شکایت چند نهاد دولتی هنوزاین ساختمان ناهمگون جمع آوری نشده است! که می بایست یادگاری نویسی وخراش روی آن و نبود نگهبان را ازجمله مشکلات این سنگ نگاره قاجاری دانست. هرچند که سازمان میراث فرهنگی با کمبود نیروی کاربه عنوان نگهبان مواجه است ودورتا دوراین اثرملی دورچینی(فنس کشی) شده است ولی بایسته است حفاظت بهتری صورت گیرد به ویژه که این سنگ نگاره درسرراه جاده‌یی قراردارد وخود به خود دست اندازی ها بیشترمی باشد.

سنگ نگاره تیمورمیرزا

سنگ نگاره پل آبگینه (تیمورمیرزا) در12 کیلومتری جنوب شرقی کازرون در کنارروستای آبگینه و 2 کیلومتری دریاچه پریشان (شمال غربی) و درسرراه جاده کازرون به شیرازقراردارد. در نزدیکی روستای آبگینه بردیواره کوهی که جاده ازچند متری آن می‌گذرد، سنگ نگاره‌یی جالب کنده کاری شده است. دراین نگاره تیمورمیرزا پسرحسین قلی میرزای فرمان فرما، نواده فتحعلی شاه قاجار که زمانی حکومت کازرون را دردست داشته است دیده می‌شود.

این نگاره 4/22 متردرازا و2/5 مترپهنا وژرفای(عمق) یک متراست ودرارتفاع 2 متری از سطح زمین قراردارد.دراین نگاره تیمورمیرزا بریک صندلی تکیه داده و شیری را رام نموده است. دربخش‌های مختلف این نگاره چکامه‌هایی در وصف تیمورمیرزا به خط زیبای نستعلیق از سروده‌های وصال شیرازی که نویسنده آن عباس بن یحیی و استاد سنگ تراش آن احمد حجار می‌باشد. در سمت راست شاهزاده نگاره محمد خان الله و درسمت چپ او نگاره منوچهرخان که غلیانی را به حضورشاهزاده پیش‌کش می‌کند دیده می‌شود.

ازنکات جالب دراین نگاره این است که برکمرهمه افراد به جزمحمدخان الله، خنجری قراردارد که خنجر شاهزاده بسیار زیبا و بزرگ‌ترازدیگرافراد می باشد. وهمچنین کفش پاشنه دارولباس وکلاه ویژه آن دوران دراین بازمانده بسیارقابل توجه می باشد.

نقش خسروخان تفنگ دارهم بردیوار سمت راست و نگاره شخصی ناشناس بردیواره سمت چپ دیده می‌شود و این درحالی است که درسمت چپ شاهزاده نقش یک بازشکاری که روی پایه‌یی ایستاده نگاه‌ها را به خود جلب می‌نماید.

این سنگ نگاره درنزدیکی شهربیشاپورقراردارد که روی هم این محوطه یکی ازمهم ترین محوطه های تاریخی ایران است.

شاید روزی که وصال شیرازی چامه‌هایی را در وصف تیمورمیرزا می‌سرود، هیچگاه گمان نمی‌کرد که چامه‌هایش که امروزسند ماندگارتاریخی است به این روزگاربیفتد؟

درپایان لازم به یادآوری است برپایۀ گزارش میراث آریا(26/2/88)مراحل شکایت حقوقی چهارنهاد دولتی(سازمان راه وترابری، منابع طبیعی، محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی استان فارس) به دادگاه برای جمع آوری وتخریب ساختمان موسوم به گله دونی، محل نگهداری موقت احشام وچارپایان که توسط یکی ازروستاییان از سال 71 درنزدیک 100متری این بازمانده ملی ساخته شده است هنوزبه نتیجه‌ا‌ی نرسیده است! واین خود جای بسی شگفتی دارد وهمت وتلاش بیشترمسئولین را می طلبد.

• < قبلی
• بعدی >