صنایع دستی
صنایع دستی باقیمانده در استهبان، رو به فراموشی و نابودی!
- صنايع دستي
- نمایش از دوشنبه, 01 مهر 1392 11:25
- رسول حاجی باقری
- بازدید: 6067
رسول حاجی باقری
شاید بدانید که سفال و سرامیک استهبان در بین بهترین نمونه های کشور قرار دارد و چندی پیش نیز سفال و سرامیک استهبان در سیاهه ی آثار معنوی (ناملموس) به ثبت رسید.
اما متاسفانه از این صنعت و حرفهٔ قدیمی تنها یک کارگاه و یک استاد باقی مانده است: استاد محمد باقر برکت! همین دو ماه پیش بود که سری به کارگاه استاد برکت زدم، خوشبختانه هنوز کارا و پرتوان مشغول فعالیت بود. از خدا عمری طولانی را برایش آرزو می کنم!
در گذشته حدود 150 کارگاه سفال و سرامیک در استهبان وجود داشته است. (بنا بر آمار غیر رسمی) محصولات این کارگاه ها به ویژه سرامیک، حتی در شیخک‌های حوزهٔ خلیج فارس مشتری های زیادی داشته است. یکی از استادان آن زمان با دستور ناصرالدین شاه قاجار به "خبیرالصنایع" ملقب می گردد! هنوز نوادگان وی همین نام خانوادگی را یدک می کشند.
در رشته ی نمدمالی اما با وجود چندین استاد ماهر که خوشبختانه هنوز در قید حیاتند، به دلیل تخریب کاروانسرایی که محل فعالیت آن ها بود، کار همگی تعطیل گردید و برخی از آن ها سفارشات خود را در خانه تهیه می‌کردند که همین فعالیت ها نیز تقریبا به صفر رسیده است! "نمد دورو"ی استهبان (دو طرفه) متقاضیان را از جای جای ایران به استهبان می کشاند، اما حالا حتی نامی هم از آن به گوش نمی رسد!
خوشبختانه تعداد استادان گیوه دوزی (مَلکین دوزی) بیشتر از دیگر رشته ها می‌باشد و حرفه‌ای است که مشتریان خاص، رونقی به آن داده‌اند. اما متاسفانه تقریبا فقط یک نوع «ملکین» تهیه می‌گردد و اگر هم انواع دیگر آن تولید شود بسیار اندک است. دیر زمانی است که «ملکین لَته‌ای» را ندیده‌ام!
در خرداد ماه امسال، سلمان گورنگی مدیر عامل اتحادیه تعاونی های صنایع دستی و هنرهای سنتی فارس بر لزوم احیای کارگاه‌های تولیدی و هنرهای منسخ شده و در حال فراموشی استان تاکید نموده بود. وی خاطر نشان کرده بود که اولین مرحله، در شهرستان استهبان و برای رشته‌های نمد مالی، سفال و سرامیک و گیوه دوزی (مَلکین دوزی) به اجرا در خواهد آمد. اتحادیه به راه افتاد اما به دلایل مختلفی مثل درآمد کم، نداشتن کمک و بردست و ... استادان این چند رشته پس از چندی، از ادامه همکاری سر باز زدند! برخی از استادان نمد مالی مثل استاد سبحانی نیز، به دلیل کهولت سن قادر به همکاری نیست. وی از قدیمی ترین و ماهرترین استادان نمد مالی شهرستان است. در حال حاضر با تلاش اداره میراث فرهنگی شهرستان، قرار است از استادان دیگری بهره برده شود.
گفتنی است، هر کسی که علاقه و فرصت یادگیری هر کدام از این رشته ها را دارد، می تواند با مراجعه به میراث فرهنگی استهبان به طور کاملا رایگان آن را فرا گیرد. حتی مواد و وسایل لازم را در اختیارتان قرار خواهند داد. هنر آموز می تواند پس از یادگیری و شروع تولید، محصولات خود را در اتحادیه تعاونی های صنایع دستی با قیمت مشخص و از پیش تعیین شده، به فروش رساند. این بدان معنی است که خود اتحادیه، محصولات شما را خواهد خرید. ضمنا وام هایی با بهره ی کم نیز برای این منظور در نظر گرفته شده است.
