یادمان

کاروانسرای صفوی، بیلبرد تبلیغات جاده‌ای شد

به نام  یزدان پاک

گزارش، نگارش و فرتورها: علیرضا صادقی امیری (دارا)
دبیر انجمن جوانان سپید پارس

کاروانسرای صفوی مورچه خورت که نامور به کاروانسرای «مادر شاه» نیز هست، در تاریخ 15/8/84 به‌شماره 13657 در سیاهه آثار ملی ایران در میانه‌راه تهران به اصفهان در یک جاده ترانزیت و گردشگرپذیر جای گرفته است، متاسفانه عدم نصب تابلویی مبنی بر تاریخی و ثبت بودن این اثر و همچنین عدم رسیدگی به این کاروانسرای تاریخی و تقریبا سالم در نوع خود، شـُوند آن گشته است که این اثر بسیار ارزشمند، بفراموشی سپرده تا برج و بارو های آن به مکانی برای تبلیغات بسیار زننده و نامربوط جاده‌ای و صنفی گردد؛ همچنین دپوی نخاله‌های ساختمانی در پیرامون این اثر ارزشمند چهره‌ای بسیار زشت و زننده‌ای بدان بخشیده است، از  آنجا که این کاروانسرای تاریخی قربانی فراموشی و بی مهری قرار گرفته است، بر منوال همیشه و همراستا با دگر بناهای اینچنینی به مکانی برای پاتوق معتادان و بی خانمان ها دگرگون گشته، و بر بنیان راه حل همیشگی این ناهنجاری فرهنگی، بجای نگاهداری و صیانت از آن و دادن کاربری و وجهه درخور بدان؛ صورت مسئله را پاک و به روی آن درب آهنینی نصب کرده تا دیگر بازدید و سرکشی به آن ناممکن شده و یا اگر هم ناهنجاری ها در آن همچنان ادامه دارد، در پشت این درب های آهنین بوده تا از چشم دوستداران و مردم دور و پنهان باشد، متاسفانه بفراموشی سپردن این اثر تاریخی با وجود در دسترس و جلوی چشم  همگان (حتا مسئولین) قرار گرفتن آن، شــُـوَند ویرانی و تخریب گسترده بخش بزرگی از آن شده است، هر چند چندی پیش با بهسازی غیراصولی و استفاده از مصالح ناهمگون بخش هایی از بدنه زخمین این اثر را التیام داده اند، اما فرسایش و ویرانی به برهان تخریب‌های انسانی و طبیعی آهنگ شتابزده‌ای به خود گرفته است؛ در گذشته بخشی از این بنای ارزشمند را تبدیل به سفره خانه سنتی نمودند، که بفرنود عدم مدیریت درست و نگاهداری و آگاهی رسانی اصولی ، نه تنها کمکی به شناسه وری و نگاه داری این بنا ننمود، بلکه وجهه و ساختار آن را نیز مخدوش کرده است، این تغییر کاربری غیر اصولی و بی حساب سبب آن شده است که یک درب آهنی ناهمگن دیگری نیز به آن اضافه شود، کاروانسرای صفوی"مادر شاه" بیش از پیش نیازمند پروایی و توجه است، هنوز نیز میتوان با کمی دانش و دلسوزی آن را نجات داده و آنرا با بهسازی درست و اصولی سرپا نگهدارند. متاسفانه بگونه فراگیر وضعیت نگاهداری و حفاظت از کاروانسراهای کشور بسیار نگران کننده و اسفناک است، بطوری که گویا این بناها هیچگاه جنبه تاریخی و هنری و مهرازی نداشته و بیشتر مکانی برای پاتوق بی خانمان ها و یا نگاهداری دام و انبار است، بفرنام یک نمونه کوچک که یکی از بسیار ناهنجاری های ایندست می باشد، می توان به کاروانسرای قاجاری "قوام آباد" شهرستان پاسارگاد که بشماره 3065 بتاریخ 25/12/1379 در سیاهه آثار ملی جای گرفته است، اشاره نمود؛ با آنکه این بنا نیز همانند کاروانسرای "مادر شاه" مورچه خورت، در یک  مسیر گردشگر پذیر و پر تردد قرار دارد، اما  از سوی بومیان و مردم محلی دچار دست اندازی و تخریب های بسیار شده و بخشی از این کاروانسرا نیز به انبار علوفه و خیارشور دگرگون گشته است، حتا بخشی از این کاروانسرای قاجاری توسط همسایه های پیرامونی این بنا به حیاط خانه های شخصی شان افزوده شده است، اگر براستی در پی پاسداشت و گرامیداشت آثار فرهنگی،تاریخی و طبیعی کشورمان و به دنبال رشد صنعت گردشگری هستیم، باید شعارها و گفتارها را به کناری نهاده و دست بکار شویم، باید با همگامی و همکاری سازمان های مردم نهاد کوشا در این راستا و آموزش همگانی، و با نگاهی دانشی و دلسوزانه، جهادی فرهنگی و عملی برای نجات بخشی آثار شاخص فرهنگی،تاریخی و طبیعی کشور که در روی نابودی و ویرانی هستند، نمود؛ چراکه دوصد گفته چو نیم کردار نیست!

• < قبلی
• بعدی >