زیست بوم
رگهای اصفهان خشکید/ جگر درختان اصفهان می سوزد
- زيست بوم
- نمایش از یکشنبه, 30 مرداد 1390 13:37
- بازدید: 5092
اصفهان - خبرگزاری مهر: نیش آفتاب پهنای "مادیهایی" که تشنه لب، چهره به آسمان می خراشند را می چزاند و مثل کژدمی بر گرده زاینده رود می خزد تا نگاه پر خواهش 100 هزار درخت در اطراف "مادیهای" اصفهان که هر کدام قدمتی 50 ساله دارند به سرنوشت زودهنگام خزانشان باشد.
به گزارش خبرنگار مهر، حالا طومار شیخ بهایی در اصفهان در هم پیچیده تا آخرین رمقها را هم از مادیها بگیرد، جگر درختان اصفهان بدجور می سوزد و آفتاب نخوت بار تابستان سایه هایشان را کش داده.
چند تایی کلاغ روی سکوهای گره خورده به مادی از فرط گرما له له می زنند و چشم دوخته اند به ترکهایی که برگهای خزان زده رویش را پوشانده است.
پیرزنی به سایه نه چندان خنک درختی تکیه داده و عرق از صورت آفتاب زده اش سر می خورد و از کنارپیشانیش می غلطد روی گونه اش، از دورانی یاد می کند که مادیها شکوه و جلالی داشتند و انعکاس نور درختان و آسمان آنها را به معجزه طبیعت نقاشی می کرد اما حالا فرتوت و خشک و ترک خورده و ناامید چشم به آسمان دارند، خانه پیرزن کنار مادی نیاصر است یکی از بزرگترین مادیهای اصفهان که تا یک قرن بیش از حد جنوبی به شهر به شمار می رفته و محله های بسیاری را از سر می گذرانده.
پیرزن دل می دهد به آوای خشک درختان که با نرمه بادی ناله می کنند.از بی آبی ناراضی است به عمر پیرزن اینطور خشکسالی در اصفهان نبوده است.
نه تنها او که بقیه مردم هم از بی آبی ناراحتند مادیها که رگهای شهر هستند حالا ورم کرده از گرما دل می زنند.
عباس یکی از آنها است عرق از کنار سیبیلش کش و قوس می خورد و از چانه ی باریکش می چکد پایین .دو زانو روی چمنهای کنار مادی می نشیند و می گوید: این مادیها حکم شاهرگهای اصفهان را دارند. حالا اصفهان قلبش که زاینده رود بود را از دست داده و رگهایش هم خشک شده اگر این درختان از بین بروند اصفهان نیست می شود.
برای صادقی هم کمبود آب و خشکی مادیها درد آور است: دلمان خوش است به درختان، دلمان خوش است که اصفهان یعنی شهر سبز خدا. اگر درختانش بخشکند نه تنها مردم اصفهان بلکه همه کشور متضرر می شوند، توریست می آید برای آب و سبزی .
چندتایی کلاغ از لب مادی پراکنده می شوند و قارقار کنان خود را به دل درختان می سپارند.
صادقی خودش کنار مادی فرشادی مغازه دارد، مادی که خواجو یکی از مهمترین محله های اصفهان را مشروب کرده و از چهار باغ صدر و باغات آن می گذرد. وی می گوید: این درختها جگر اصفهان را خنک می کند اگر اینها نباشند اصفهان بیابان می شود. یکی دو سالی است توریستها کم شده اند این را ما که اینجا مغازه داریم خوب می فهمیم و لمسش می کنیم.
نگاهش به نگاه پسرکی با موهای ژولیده که بر لب مادی نشسته گره می خورد.
گویا طناب تصاویر ذهنش پاره شده و ریخته کف حیاط نگاهش. آه می کشد و می گوید: مردم پرخاشگر شده اند. مردم خسته شده اند از اینهمه بی آبی. اصفهان حق آبه دارد هیچکس نمی تواند آب را به روی اصفهان ببندد. چطور اینهمه سال این آب همیشه جریان داشته است، سکوت می کند و خودش را می سپارد به افکارش، در کنار مادی چند جوان دیگر هم هستند که خسته از پاساژگردی و گز کردن پیاده رو چهارباغ به سبزه های بی جان کنار مادیها پناه آورده اند حمید آب دهانش را قورت می دهد و اندکی بعد شروع می کند: از کجا شروع کنیم، تفریح دیگری نداشتیم. سالمترین تفریحمان این بود که یا کنار زاینده رود چند ساعتی بنشینیم یا بیاییم توی سکوت و تازگی و خنکی این مادیها چرت بزنیم .حالا همانها را هم نداریم.
وقتی از کلمه غم می گوید. مصداق خوبی برای درختانی است که سر فرو افتاده به زمین خشک می نگرند، تداعی مرگ تدریجی یک کلانشهر که بدون شریانهای حیاتیش معلوم نیست تا کی بتواند دوام بیاورد.
این گفته ها با صحبتهای رئیس اداره انهارشهرداری اصفهان مبنی بر اینکه اگر روند خشکی زاینده رود ادامه داشته باشد و حق مادی ها ادا نشود به مرور رگهای حیاتی شهر اصفهان از بین می رود رسمیت می یابد.
سید جلال عمرانی می گوید: تعداد نهرها یا مادیهایی که از زاینده رود جدا می شود 78 عدد بوده که این تقسیم بندی بر اساس ۳۳ سهم اصلی انجام می شود و هر سهم به نوبه خود تقسیمات فرعی دیگری هم داشته است.
وی می افزاید: از ۳۳ سهم اصلی چهار سهم مربوط به شهر و مادیهای اصفهان است.
رئیس اداره انهار ومادیهای شهرداری اصفهان به قدمت درختان حاشیه مادیها یکی از مشکلات شهرداری را آبیاری درختان اطراف این مادی ها دانسته زیرا ریشه درختان عمیق است و به آب دائمی عادت کرده ولی اکنون با خشکی زاینده رود شهرداری مجبور است با تانکر، لوله کشی، حفر چاه آبیاری درختان را انجام دهد.
عمرانی ادامه می دهد: این اقدامات مانند یک مسکن عمل می کند و تنها می تواند برای مدت کوتاهی این درختان را زنده نگه دارد.
کارشناس ارشد محیط زیست وعضو جمعیت پیام سبز نیز زاینده رود را از جمله زیست بومهای آبی مهم کشور می داند که پایین دست آن طی 10سال گذشته چندبار در نتیجه کمبود بارندگی، برداشت بی رویه، ضعف مدیریت و یا عوامل دیگر،با کمبود یا قطع جریان آب مواجه شده و این عوامل بر خشکی مادیها هم اثر گذاشته است.
وی تاکید می کند: وجود آب در یک منطقه به ویژه مناطق خشک علاوه بر تمام اهمیتی که در تأمین نیازهای اصلی انسان دارد از نظر زیباشناختی نیز اهمیت دارد، تماشای چشم اندازهایی که با وجود نهرها، رودخانه ها و دریاچه ها در طبیعت ایجاد شده و گذراندن ساعاتی از اوقات فراغت در کنار آن ها آرامش روحی به انسان می دهد، خشک شدن هر یک از این منابع می تواند اثرات روان شناختی داشته باشد و تماشای آن ها می تواند سبب افسردگی گردد. این موضوعی است که طی سال‌های اخیر و در نتیجه خشک شدن بستر زاینده رود در شهر اصفهان بارها بدان اشاره شده است.
خنکای پسین هم کاری از پیش نمی برد و جگر درختان اصفهان همچنان سوخته و داغ زده است، غروب شده و آفتاب بر چهره ی مادیها نارنجی می پاشد و اصفهان را ازشبی غم آلود خبر می دهد انگار درختان به ناله در آمده اند.
