یادمان

حریم قدیمی‌ترین بنای خشتی اصفهان حفظ نشد - خطر فرسایش "آتشگاه"

خبرگزاری مهر: آتشگاه اصفهان در اثر بی توجهی مسئولان در عدم حفظ حریم و قرار گرفتن در معرض فرسایش عوامل جوی شانس ثبت جهانی را از دست داد.

adidas calabasas cream factory san jose menu - GZ3194 - adidas Ultra Boost 2021 White Multicolor | Nike, adidas, Converse & More

به گزارش خبرنگار مهر، اصفهان شهری کهن‌سال به دیرینگی تاریخ ایران است و آتشگاه بنایی خشتی به قدمت اصفهان که بر فراز کوهی به همین نام، در هشت کیلومتری غرب اصفهان در مسیر اصفهان به نجف‌آباد و در نزدیکی منارجنبان واقع شده که از فراز آن زیباترین چشم‌انداز کرانه‌های زاینده‌رود و بیشه ناژوان و باغ‌های سرسبز پیرامون آن را می‌توان دید.

دیرینگی و شرایط ویژه آتشگاه بهترین گواه بر این ادعاست که این بنا بیشتر از هر بنای تاریخی دیگری در اصفهان نیازمند مراقبت است.

اما گویی چنین اتفاقی نیفتاده و سال‌هاست که این بنا به حال خود رها شده است، هر چند که از خیابان آتشگاه که رد می‌شوی، علاقمندان به بازدید از این کوه را در حال بالا رفتن از آن می‌بینی که معلوم نیست برای رسیدن به آتشگاه از کدام درگاه بی حصار وارد حریم کوه شده‌اند.

آتشگاه اصفهان به شماره 830 در فهرست آثار تاریخی کشور به همین نام «آتشگاه اصفهان» ثبت شده و نقشه حریم درجه یک آن نیز در ششم آذرماه 1378 مشخص شد و به تصویب سازمان میراث فرهنگی رسید. طبق ضوابط و مقررات مصوب سازمان میراث فرهنگی، هرگونه ساخت و ساز در حریم درجه یک آتشگاه ممنوع است لذا اگر پس از این تاریخ، اعضای کمیسیون ماده پنج با هرگونه تغییر کاربری زمین در این محدوده برای ساخت مجتمع تجاری (هتل) موافقت کرده باشند، کاری خلاف قانون انجام شده و از آنجا که میراث فرهنگی متعلق به همه ملت است و حفظ آن از مصادیق آشکار حقوق ملت بوده، این تصمیم خلاف قانون، هیچگونه حقی برای مالک ایجاد نمی‌کند و اعضای کمیسیون ماده پنج اعم از نماینده استاندار، سازمان میراث فرهنگی، مسکن و شهرسازی، شهرداری، جهاد کشاورزی  باید نسبت به بازگرداندن حقوق ملت و جبران اشتباه گذشته اقدام کنند.

بنای خشتی آتشگاه به خاطر قرار گرفتن بر فراز تپه، به طور مداوم از هر سو در معرض فرسایش عوامل جوی قرار دارد، اما متأسفانه در حال حاضر با وجود فرسایش سریع و مداوم، به خاطر اقدامات حفاظتی ضعیف و مرمت دیرهنگام، روند تخریب شتاب یافته است.

بازدیدکنندگان و تفریح کنندگان تپه آتشگاه بیشتر از گردشگران میراث فرهنگی است

تپه آتشگاه به خاطر چشم‌اندازهای زیبایش در طول روز محل مراجعه کسانی است که برای دیدن این چشم‌اندازها بدون هیچ محدودیتی از تپه بالا می‌روند یا به عنوان جایی برای ورزش صبحگاهی برای تپه پیمایی مورد استفاده افراد قرار می‌گیرد و این موضوع به عامل مهم دیگری در فرسایش تپه تبدیل شده است.

در حقیقت درصد افرادی که برای تفریح یا ورزش از تپه بالا می‌روند، بسیار بیشتر از گردشگران میراث فرهنگی بوده و این در حالی است که به هنگام بازدید گردشگران از تپه نیز هیچ راهنما یا ناظری از سوی میراث فرهنگی، بازدیدکنندگان را همراهی نمی‌کند و به همین علت امکان آسیب‌رسانی به بنا حتی از سوی گردشگران نیز وجود دارد.

به نظر می‌رسد که برای برون‌رفت از این وضعیت بحرانی، بهترین گزینه محدودیت رفت و آمد افراد و اختصاص آن به گردشگران میراث فرهنگی بوده و در این مورد هم بهتر است که گردشگران با حضور راهنمای میراث فرهنگی در گروه‌های محدود چند نفره از تپه بازدید کنند.

هیچ پرونده‌ای برای ثبت جهانی این بنا تاکنون تکمیل نشده است

علیرضا جعفری زند در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص اظهار داشت: زیبایی‌های کوه آتشگاه از داخل محله‌های اطراف  بیشتر پیداست و می‌توان با صراحت گفت آن نمایی که مردم از کوه آتشگاه می‌بینند نمای پشتی این بنای تاریخی است.

وی با بیان اینکه چنین بنا و آثاری از قبل اسلام در اصفهان نداریم افزود: باید از آتشگاه اصفهان حفظ و حراست کرد.

باستان شناس میراث فرهنگی در مورد ثبت جهانی این بنای تاریخی تاکید کرد: ثبت جهانی یک اثر دارای مشخصه‌های خاصی است که مهم‌ترین فاکتور آن آزاد بودن حریم و عدم ساخت و ساز در مجاورت بنای تاریخی است.

وی به ساختمان 12 متری در حال ساخت در محدود آتشگاه اشاره کرد و افزود: هیچ پرونده‌ای برای ثبت جهانی این بنا تاکنون تکمیل نشده و این در حالی است که برای ثبت جهانی باید یک سری فاکتور و یک سری مشخصه همانند ارتفاع حریم ساخت ساز در محور درجه در نظر گرفت.

جعفری زند با صراحت گفت: یکسری موانع بر سر این بنای باستانی وجود دارد که باید برای ثبت آن حریم‌ها،خیابان سازی،ساخت و سازها بر طرف شود که البته سازمان میراث فرهنگی هم کاری نکرده و تا کنون چیزی در این مطرح هم نشده است.

وی افزود:  برای بر طرف کردن موانع تا ثبت جهانی شدن و برای رفع حریم‌ها و ساخت و سازها در حریم در جه یک باید حصار کشید.

شاهین سپنتا یکی از اعضای انجمن دوستداران اصفهان نیز در این مورد به خبرنگار مهر گفت: ضروری است که زمین چند ساختمان مسکونی و تجاری که از سال‌های قبل در حریم درجه یک آتشگاه باقی‌مانده با همکاری شهرداری و سازمان میراث فرهنگی آزادسازی و این حریم از وجود سازه‌های غیرمجاز فعلی پاک‌سازی شود.

وی می‌افزاید: ضروری است که روند صدور هرگونه مجوز ساخت در حریم درجه یک آتشگاه و بیشه ناژوان از سوی شهرداری فوراً متوقف شود و سازمان میراث فرهنگی نسبت به اجرای برنامه‌های بازدارنده و پیشگیرانه در این مورد اقدام کند.

عضو انجمن دوستان اصفهان تصریح کرد: طبیعی است که صدور مجوز ساخت هرگونه هتل یا مجتمع اقامتی یا تجاری یا مسکونی توسط شهرداری منطقه 9 اصفهان با در نظر گرفتن ضوابط و در خارج از حریم درجه یک آتشگاه، برای رفاه حال گردشگران بلامانع خواهد بود.

وی ادامه داد: در حال حاضر بازدیدکنندگان بسته به سلیقه و توان خود از مسیرهای دلخواه به بالای تپه آتشگاه می‌روند که این موضوع باعث شده تا دامنه تپه در چند محور، دچار فرسایش جدی شود؛ در ضمن برخی از قسمت‌ها به خاطر شیب تند و وجود پرتگاه، باعث پایین آمدن ضریب ایمنی گردشگران می‌شود.

سایت پدافند هوایی در دامنه تپه آتشگاه باید به مکان دیگری منتقل شود

سپنتا تاکید کرد: برای جلوگیری از این موارد لازم است که در اسرع وقت، بدون آسیب رساندن به تپه، یک معبر مشخص یا نردبان معلق چوبی با طناب محافظ برای صعود و معبر دیگری برای فرود نصب شود تا ضمن بالا بردن ضریب ایمنی گردشگران از فرسایش مداوم در اثر عبور افراد جلوگیری شود.

وی بیان داشت: در حال حاضر بخش‌هایی از حصار اطراف تپه ناتمام یا آسیب دیده و این موضوع باعث ورود افراد از مسیرهای غیرمعمول به محدوده‌ی تپه و ایجاد تخریب در محیط شده است و به همین دلیل، تکمیل حصار باید در اولویت تیم حفاظتی قرار گیرد.

عضو انجمن دوستداران اصفهان همچنین به وجود یک سایت پدافند هوایی در دامنه تپه آتشگاه اشاره کرد و گفت: رفت و آمد مکرر نیرو‌های نظامی و خودروهای سنگین و همچنین استفاده احتمالی از توپ‌‌های پدافند هوایی، می‌تواند آسیب‌های جدی به بنای آتشگاه وارد کند و لذا برچیدن توپ‌های ضد هوایی ارتش که در دامنه تپه مستقر شده است باید در اولین فرصت در دستور کار قرار گیرد و محل دیگری به جز دامنه تپه تاریخی آتشگاه به پدافند هوایی اختصاص یابد.

به گزارش خبرنگار مهر، آتشگاه به عنوان یکی از کهن‌ترین آثار تاریخی شهر اصفهان است بنابراین لازم است هرچه سریع‌تر نسبت به ثبت این اثر تاریخی در حال نابودی در فهرست میراث جهانی اقدام شود زیرا ه در غیر این صورت شاید جهانیان ما را از ارزش‌های این اثر تاریخی و ضرورت حفظ آن آگاه کنند.

......................

گزارش: نفیسه راهداری

• < قبلی
• بعدی >