یادمان
تخریب بقعه تاریخی شهشهان به‌دنبال ناهماهنگی اوقاف و میراث
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- یکشنبه, 20 فروردين 1391 10:04
- آخرین به روز رسانی در یکشنبه, 20 فروردين 1391 10:04
- نمایش از یکشنبه, 20 فروردين 1391 10:04
- بازدید: 5138
خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ نبود هماهنگی بین سازمان‌هایی که به‌نحوی متولی میراث‌فرهنگی هستند آثار تاریخی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است. تخریب روز افزون بقعه تاریخی شهشهان اصفهان که نتیجه نبود برنامه و هماهنگی‌های مرمتی است درحال‌حاضر با آسیب‌های جدی مواجه شده است.به‌گزارشCHN،بقعه شهشهان در بافت تاریخی اصفهان و ازآثار دوره تیموری محسوب می‌شود. این بقعه که به‌دلیل ناهماهنگی بین سازمان اوقاف، سازمان میراث فرهنگی و بخش خصوصی به حال خود رها شده در واقع متولی مشخصی ندارد و همین امر به روند تخریب آن شتاب داده است.
«شاهین سپنتا»، فعال میراث‌فرهنگی اصفهان در این‌باره به CHN گفت: «این بنا تا چند دهه قبل به عنوان مسجد و درمانگاه وقفی مورد استفاده قرار می گرفت و دو نفر از پزشکان قدیمی اصفهان، دکتر خرازی و دکتر ابطحی در این محل به معاینه بیماران مشغول بودند و مدتی نیز حجره‌های آن در اختیار کتابخانه انجمن خیریه حمایت از کودکان بی سرپرست قرار داشت. اما اکنون نه تنها از درس و بحث خالی شده و به عنوان مسجد و درمانگاه مورد استفاده قرار نمی گیرد بلکه به پناهگاه معتادان و انباری اهالی محل تبدیل شده است.«
وی افزود: «در حال حاضر امکان بازدید گردشگران، پژوهشگران و خبرنگاران از بقعه شهشهان بسیار دشوار است و سازمان اوقاف که متولی اصلی نگهداری بناست با سازمان میراث فرهنگی در زمینه مرمت و نحوه اداره این بنا به تفاهم لازم دست نیافته‌اند. همین موضوع باعث شده که اهالی محل به بهانه این که از قدیم حق تردد از محوطه بقعه را داشته‌اند، به بخش‌هایی از بنا دست‌اندازی نموده و آسیب‌هایی به آن وارد ساخته‌اند.»
به‌گفته وی، خانواده «هوایی» که بخش‌هایی از بقعه شهشهان را به عنوان انباری مورد استفاده شخصی قرار داده‌اند، مدعی هستند که به واسطه مجاورت، حق تردد در این بنا را دارا هستند و تنها در صورتی مایل به واگذاری این حق هستند که سازمان اوقاف این حق را از آنان خریداری نماید.»
طبق کتیبه موجود در بنا، بقعه شهشهان در زمان شاه عباس اول صفوی مورد مرمت قرار گرفت. سال‌ها بعد و در اوائل دوره پهلوی نیز گنبد آن مرمت شده است. اما در حال حاضر هیچ برنامه مشخصی از سوی سازمان اوقاف و سازمان میراث فرهنگی برای مرمت و استفاده اصولی از این بنا وجود ندارد. این درحالی است که در سال 1389 پس از فروریختن بخشی از دالان ورودی این بنا، یکی از مسئولان اداره میراث فرهنگی اصفهان به رسانه‌ها گفته بود که «در این خصوص با اداره اوقاف به توافق رسیده‌ایم و به زودی مرمت این بقعه آغاز خواهد شد.» اما از آن زمان تاکنون نه تنها کار مرمتی جدی در این بنا آغاز نشد بلکه به‌دلیل نبود مرمت و رسیدگی، آسیب‌های اساسی به بنا وارد شده است.
به اعتقاد سپنتا، بارندگی‌های اخیر باعث شده بخش‌های از گنبد بنا فروریخته و نم و رطوبت بقعه را فراگرفته. به نظر می‌رسد که اگر برای محافظت از این بنا اقدامی صورت نگیرد به زودی بخش‌های بیشتری از آن تخریب خواهد شد.
بقعه شهشهان که در تاریخ 2 اسفند 1327 با شماره ثبت 368 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، در خیابان ابن سینا، کوچه مسجد صفا، میدان شهشهان و در چند قدمی آزمایشگاه حفاظت و مرمت سازمان میراث فرهنگی و پژوهشکده هنرهای سنتی و صنایع دستی واقع شده است.
این بنا، آرامگاه «شاه علاء الدین محمد حسینی» معروف به « شهشهان» (بزرگِ بزرگان) از چهره‌های پرنفوذ مردمی اصفهان در زمان نواده امیر تیمور است که در نتیجه اختلاف بین دو شاهزاده تیموری «سلطان محمد بایسنقر» و «شاهرخ تیموری» پس از تسلط شاهرخ به اصفهان به فرمان او به ساوه تبعید و در آنجا به سال 850هجری کشته شد.
پس از مرگ شاهرخ، « سلطان محمد» بر اصفهان مسلط شد و به دستور او پیکر شهشهان به اصفهان بازگردانده شد و در حسینیه و خانقاهش، بقعه‌ای برایش بنا شد و موقوفاتی نیز برای مزار او تعیین گردید. از آن زمان، برای سال‌ها این بنای وقفی محلی برای درس و بحث، عبادت و درمان بیماران بود.
ویژگی‌های معماری همچون درچوبی زیبا، گنبد تاریخی تزئینات گچ‌بری، کاشی‌کاری معرق نفیس ایوان غربی، کتیبه مزین به خط ثلث «محمود نقاش» خوشنویس مشهور قرن نهم هجری، کتیبه گچ بری شده با خط یکی از خوش‌نویسان و کتیبهنویسان زبردست دوره صفوی به نام «صحیفی فارسی» یا «صحیفی جوهری شیرازی» مشهور به جوهری و صحیفی ذوالقدر بر دیوار شمالی داخل بقعه، یکی از نمونه‌های ارزشمند میراث فرهنگی اصفهان در بقعه شهشهان به شمار می رود.
