یادمان

ثبت جهانی برای مسجدجامع اصفهان شانس نیاورد

از جنوب مسجدجامع در اصفهان که تیرماه امسال در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد که بگذرید،‌ تک‌مناره‌ی بلند مسجد حضرت علی (ع) در محله‌ی قدیمی هارونیه به‌راحتی دیده می‌شود؛ اما اگر راه‌تان کج نشود و قصد دیدن این بنای خشتی ـ آجری را داشته باشید، به‌طور یقین، نگاه‌تان به ضلع شرقی این مسجد نیز می‌افتد که شامل بادیه‌ای نیمه‌ویران است.

adidas heliopolis hotel in dubai , adidas concord ankle fur sneakers boys running Release Date Info , MysneakersShops | Air Jordan Sneakers

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خانه‌های تخریب‌شده‌ی صفوی و قاجاری در ضلع شرقی مسجد حضرت علی (ع) قرار دارند. تک‌مناره‌ی این مسجد یکی از مناره‌های منحصربه‌فرد ساخته‌شده با آجر و کاشی باقی‌مانده دوره‌ی سلجوقی است؛ اما منظره‌ی خانه‌هایی که به‌جز آوار، چیز دیگری از آن‌ها باقی نمانده است، بیشتر از این مناره‌ی تاریخی و مسجد ثبت جهانی‌شده‌ی نزدیک آن، توجه را جلب می‌کند.

پس از ثبت جهانی مسجدجامع اصفهان، برخی رسانه‌ها از آغاز شدن این تخریب‌ها خبر دادند، اما حالا کارشناسان میراث فرهنگی تأکید می‌کنند که تخریب‌ها ادامه‌دار و در حال گسترش است و حتا بناهای تاریخی در حریم مسجدجامع اصفهان در وسعتی حدود دوهزار مترمربع تا کنون از بین رفته است.

هرچند اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان از این تخریب‌ها اظهار بی‌اطلاعی کرد، اما یک کارشناس ارشد حوزه‌ی میراث فرهنگی درباره‌ی تخریب‌های رخ‌داده در این منطقه که در عرصه‌ی تک‌مناره‌ی مسجد حضرت علی (ع) و در حریم مسجدجامع عتیق اصفهان قرار دارد، به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به شواهد موجود از بخش‌های باقی‌مانده، قدمت این بناهای تاریخی که بیشتر از دو بنا به نظر می‌رسند، به اواخر دوره‌ی صفوی و اوایل دوره‌ی قاجار می‌رسد.

حمید مظاهری تهرانی ادامه داد: اگرچه بناهای تخریب‌شده از نظر تزیینات قوی نبودند، اما از نظر اجزای معماری در دوره‌ی صفوی کامل هستند و آن‌گونه که از این بخش‌ها به نظر می‌رسد، آن‌ها از نظر استحکام نیز در وضعیت مناسبی بودند. همچنین به نظر می‌رسد این خانه‌ها به‌دلیل قرار گرفتن در موقعیت جدید تجاری، سودجویی مالکان و بی‌توجهی مسؤولان سازمان میراث فرهنگی تخریب شده‌اند.

او با اشاره به قرار داشتن این محدوده‌ی تاریخی در نزدیکی محل اجرای پروژه‌ی میدان عتیق، اظهار کرد: موقعیت جغرافیایی و نحوه‌ی قرار گرفتن این خانه‌ها، آن‌ها را به ادامه‌ی بازار اصفهان می‌تواند متصل و این محدوده را به‌طور کامل به‌عنوان یک پروژه‌ی تجاری معرفی کند.

وی تخریب این دوهزار مترمربع را در محدوده‌ی مسجدجامع اصفهان و تک مناره‌ی مسجد حضرت علی (ع) خیانتی بزرگ به میراث فرهنگی کشور دانست و بیان کرد: حدود 70 درصد خانه‌های این محدوده تخریب شده‌اند و با توجه به نشانه‌های باقی‌مانده از این آثار، به نظر می‌رسد خطوط اصلی خانه‌ها قابل شناسایی و بازسازی هستند و هنوز بخش‌های مهمی از آن‌ها را می‌توان احیا کرد. به همین دلیل، باید جلوی فرآیند تخریب در بخش‌های باقی‌مانده را گرفت.

مظاهری تأکید کرد: اگر روند تخریب در محدوده‌ی بافت تاریخی ادامه پیدا کند، به‌محض این‌که هر اثر تاریخی در اصفهان و دیگر شهرها در کنار یک موقعیت تجاری قرار گیرد، قطعا تخریب می‌شود. اگرچه اکنون یک فاجعه‌ی بزرگ در میراث فرهنگی رخ داده، اما با توجه به این‌که مشت نمونه‌ی خروار است، به نظر می‌رسد زمان آن است که علاوه بر کنترل روند تخریب‌ها، نظارت شدید‌تری بر بناهای تاریخی شود که در نزدیکی پروژه‌های تجاری هستند.

به گزارش ایسنا،‌ یک باستان‌شناس نیز درباره‌ی تخریب‌های صورت‌گرفته در محدوده‌ی مسجدجامع اصفهان توضیح داد: این منطقه پر از خانه‌ها و حمام‌های تاریخی است، ولی متأسفانه دامنه‌ی تخریب‌ها روز به روز گسترده‌تر می‌شود. شهرداری اصفهان قصد تخریب بسیاری از این بناها را در قالب پروژه‌ی تخریب خانه‌های فرسوده دارد. اگر این کار انجام شود اتفاق نامناسبی در این محدوده می‌افتد.

محمدرضا جعفری‌زند به خبرنگار ایسنا گفت: وقتی شهرداری اصفهان طرح تخریب بناهای فرسوده را مطرح کرد و به اجرایی کردن توسعه‌ی طرح منطقه تن داد، قیمت خانه‌های اطراف مسجدجامع اصفهان که به‌دلیل تاریخی بودن، خالی از سکنه بودند بالاتر رفت و از حالت رکود بیرون آمد. از آن زمان، این بافت ارزشمند شده است؛ ولی درباره‌ی این‌که حالا چقدر به آن اهمیت داده می‌شود، سازمان میراث فرهنگی باید پاسخگو باشد، چون اکنون خطر تخریب از سوی مالکان و شهرداری، بیشتر خانه‌های تاریخی اصفهان را تهدید می‌کند.

این مدرس دانشگاه با اشاره به شناسایی شدن همه‌ی خانه‌های ارزشمند در بافت تاریخی اصفهان، بیان کرد: همه‌ی محله‌های اطراف مسجدجامع عتیق اصفهان تاریخی هستند، حتا برخی کوچه‌ها هنوز نام‌های قدیمی خود را دارند؛ اما تغییرات اخیر باعث به‌هم ریخته شدن بافت تاریخی این منطقه شده است.

 
تخریب در نزدیکی مسجدجامع اصفهان

به گزارش ایسنا،‌ یک دوست‌دار میراث فرهنگی نیز در این زمینه اظهار کرد: بسیاری از پروژه‌هایی که اکنون در اصفهان با آن‌ها روبه‌رو هستیم، خواسته یا ناخواسته با موضوع میراث فرهنگی مواجه هستند. اکنون اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان از تخریب‌های انجام‌شده در پشت مناره‌ی مسجد حضرت علی (ع) اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید این اتفاق در روزهای تعطیل رخ داده است. از سوی دیگر، هیچ هماهنگی‌ای بین شهرداری و سازمان میراث فرهنگی در این زمینه نشده است. سازمان میراث فرهنگی معتقد است این تخریب همه را در عمل انجام‌شده قرار داده است.

علیرضا روحانی با اشاره به تخریب‌هایی از این دست که از چند سال پیش به‌طور مستمر در بخش‌های تاریخی مختلف استان اصفهان رخ می‌دهند، به خبرنگار ایسنا گفت: بناهای تخریب‌شده هرچند در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده بودند، ولی جزو حریم درجه‌ی یک تعدادی از آثار تاریخی بودند.

وی ادامه داد: پروژه‌ی احیای میدان عتیق در نزدیکی بناهای تخریب‌شده و جزو حریم درجه‌ی یک مسجدجامع است، این بناها در پرونده‌ی یونسکو نیز جزو پرونده و دارای ارزش‌های حفاظتی و قابل نگهداری بودند.

او افزود: یکی از مسائل و مشکلات اساسی در محور میدان عتیق، وجود تعداد زیاد آثار تاریخی است. درباره‌ی این موضوع نیز باز هم به همان مباحث گذشته برمی‌گردیم.

• < قبلی
• بعدی >