یادمان

تاریخ گم شده اصفهان در تپه اشرف

به گزارش خبرنگار مهر در اصفهان، علیرضا جعفری زند در بازدید خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی از مراحل کاووش‌شناسی تپه تاریخی اشرف افزود: ‌البته در این خصوص کارهایی در نیشابور انجام شده اما اکنون این مراحل در قلب ایران در حال انجام است.

وی تصریح کرد: این تپه برای تاریخ اصفهان بسیار پراهمیت است چنانچه می‌توان این قسمت را با نام "تاریخ گم شده اصفهان" شناسایی نمود چون آثار تاریخی این نقطه مربوط به قرن 4 هجری و علاوه بر آن دوران پیش از اسلام است که در هیچ نقطه از اصفهان وجود ندارد.

جعفری زند تصریح کرد: ‌در حال حاضر دیواره‌هایی با ارتفاع دو متر در تپه اشرف یافت شده که این نکته حکایت از این اصل دارد که اینجا یک دژ بسیار قدیمی بوده و این قلعه بزرگ یکی از شاخصه‌های شهر اصفهان در پیش از اسلام و قرون اولیه بعد از اسلام به شمار می‌رفته است.

این باستان شناس ادامه داد: ‌اطلاعات خاصی مربوط به دوره ساسانی این بناء نیست و تنها در قرون اولیه اسلام حمزه اصفهانی،‌حافظ ابونعیم و ابن ندیم از جمله کسانی هستند که در خصوص بنایی سخن می‌گویند که در درون شهر جی است که البته عرصه شهر جی در دوران پیش از اسلام روشن نیست چرا که پل شهرستان تا آتشگاه منطقه جی گفته می‌شده است.

مردم زمانه کاخ اشرف را تکه تکه کردند

وی ادامه داد: بناهای سطحی تیه اشرف در زمان اشرف افغان تبدیل به کاخ شد، که البته این کاخ سه الی چهار سال بیشتر عمر نداشته است که اکنون بقایایی قطعه قطعه شده کاخ قابل مشاهده است و هیچ قطعه سالمی باقی نمانده است.

جعفری زند اظهار داشت: ‌‌مردم حتی پی این بناء را تخریب کرده‌اند و آنچه مهم است آثاری است است که تاریخ اصفهان را با گذشته دور پیوند می‌دهد.

اصفهان پیش از اسلام زیر اصفهان امروز است

وی ادامه داد:‌ نبود یک بنای تاریخی مربوط به دوران پیش از تاریخ،‌ نقطه تاریک در اصفهان است چرا که با توجه به اهمیتی که اصفهان در آن دوران داشته آثار پیش از اسلام ندارد و این جای تعجب است که این آثار اصفهان کجاست و شخصا بر این باور هستم که اصفهان کهن زیر اصفهان امروز است و به همین سبب هیچ گاه جابجا نشده و در این آشفتگی ساخت و سازهای شهری کسی به این مسئله توجه نمی‌کند چشم امید به این تپه است.

جعفری زند تصریح کرد: ‌اگر این آثار در فارس بود اهمیت اصفهان را نداشت چون این آثار در آنجا فراوان است.

وی با اشاره به اینکه در این نقطه تا کنون هیچ کاوش علمی نشده گفت: ‌البته در سال 1360 توسط دانشجویان دانشگاه تهران بدون هیچ گونه نقشه برداری در تپه اشرف کار شد که این فعالیت به هیچ وجه علمی نبوده و اکنون نخستین کلنگ حفاری علمی در این تپه تاریخی زده شده که توپوگرافی لازم را نیز داشته و یک کار زیر بنایی است.

ترجمه اخبار تپه اشرف توسط سایت موزه بریتانیا

جعفری زند اظهار داشت: اهمیت کاوش شناسی در این منطقه تا اندازه‌ای است که سایت موزه بریتانیا اخبار این نقطه را ترجمه کرده و این موضوع گواهی دهنده این اصل است که این محل شناسایی شده در تمام دنیا است و از سوی دیگر اکنون اجرای طرح کاوش شناسی تپه اشرف در زیر زره‌بین در تمام دنیا است.

وی ادامه داد:‌ در مراحل کاوش‌شناسی تپه اشرف تا کنون اشیاء موزه‌ای پیدا نشده اما اشیاء مطالعانی دیده شده و از سوی دیگر به سبب وجود خاک‌های دستی بسیار به کف نرسیده چرا که‌حدود دو متر خاک برداری کرده و حجم زیادی خاک دستی وجود دارد و نیروی زیادی به کار گرفته تا به آثار برسیم.

کشف سفالهای دوره اشکانی در تپه اشرف

جعفری زند ادامه داد: ‌انتظار می‌رود در بخش‌هایی از این تپه به لایه‌های باستانی‌تر از دوره ساسانی دست یابیم همانطور که سفال اشکانی در بخشی از این تپه یافت شده لذا باید لایه اشکانی نیز داشته باشیم و احتمالا از سوی دیگر وجود داشتن لایه هخامنشی هم وجود دارد.

وی ادامه داد: ‌تا کنون سه لایه از دوران تاریخی در تپه اشرف مربوط به دوران ساسانی، قرن سوم و جهارم هجری و پس از آن در دوره اشرف افغان در تپه اشرف یافت شده و البته از سوی دیگر فکر می‌شود همه آثار دوره‌های مختلف در یک نقطه از این تپه نباشد.

جعفری زند تاکید کرد: به احتمال زیاد در این نقطه یک دژی بسیار بزرگ واقع بود که دارای دیوارهایی با ارتفاع نزدیک به دو متر بوده است.

وی در خصوص نوع مصالح بکار رفته در این قلعه تاریخی اظهار داشت:‌ در بناهای اصفهان ویژگی معماری دیگری دارد و باید دید چرا تداوم معماری سنگ و گچ از آن دوران ادامه نداشته است و شاهد نوعی تغییر معماری هستیم.

‌سرپرست هیئت حفاری تپه اشرف در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لزوم همکاری شهرداری برای مراحل کاوش شناسی در تپه اشرف گفت:‌ در تمام دنیا افتخار شهرداری‌ها حفظ میراث فرهنگی و فعالیت فرهنگی است و انتظار می‌رود در اصفهان نیز شهرداری که در تمام امور پیشرو است الگویی مهم برای تمام شهرهای کشور باشد.

وی تصریح کرد: ‌می‌توان با همیاری شهرداری یک الگو برای ایران شد چرا که ایران یک کشور باستانی است و اکنون اعلام نیاز و فراخوان تمام سازمانها بخصوص شهرداری داریم و نباید اینگونه تفکر شود که انجام چنین طرح‌هایی تنها بر عهده سازمان میراث فرهنگی است و باید دست در دست هم کار کرد.

ساخت منازل محقر روستایی در دوران اسلامی در تپه اشرف/ردپایی از کودکان 10 ساله

جعفری زند در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: بر بقایای دژ در دوران اسلامی یک بنای محقرانه روستایی ساخته شده است و پاهای مشاهده شده در این بنای تاریخی مربوط به کودک پا برهنه‌ای 10 الی 12 ساله است.

وی ادامه داد: البته ردی از کفشها نیز در این نقطه وجود دارد که با نعل پوشانده شده (اصطلاحا ساغری) بود که مربوط به دوران نخست اسلام است.

این باستان شناس همچنین خبر از به اتمام رسیدن مرحله اول کاوش در تپه اشرف داد و اظهار داشت:‌ در فاز دوم که با فاصله چهار الی پنج روز پس از مرحله اول آغاز می‌شود کاوش شناسی تپه جی را نیز آغاز خواهیم کرد که البته نزدیک به 80 درصد آن تپه تخریب شده و اکنون 20 درصد تنها باقی مانده است.

وی همچنین اظهار داشت: ‌نزدیک به 70 درصد از تپه تاریخی اشرف در دوران گذشته تخریب شده است.

جعفری زند همچنین خبر از استقرار یگان حفاظت در تپه اشرف داد و خاطر نشان کرد: اکنون یگان حفاظتی در تپه اشرف مستقر شده است و هماهنگی‌های لازم نیز با کلانتری محل همکاهنگی به عمل آمده و در حال توافق برای مجوز گرفتن فنس از شهرداری هستیم که لازمه تحقق آن نیز نیازمند حسن نیت شهرداری است

• < قبلی
• بعدی >