زیست بوم
رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران نسبت به بروز فاجعه در جنگل‌های شمال هشدار داد - هجوم آفات به بخشی از جنگل‌های هیرکانی
- زيست بوم
- نمایش از سه شنبه, 19 ارديبهشت 1391 14:21
- بازدید: 5179
برگرفته از روزنامه همشهری
اسدالله افلاکی
هجوم آفات، هزاران هکتار از رویشگاه‌های جنگلی شمال کشور را تهدید می‌کند به‌طوری که اگر طی 10روز آینده باران نبارد بخش عمده‌ای از این رویشگاه‌های بی‌نظیر با خطر جدی مواجه می‌شود.
رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران، با اعلام این خبر به همشهری گفت: 10 سال پیش با طغیان آفات در جنگل‌های شمال، نسبت به وقوع مجدد آن هشدار داده شد زیرا طغیان آفات پس از یک دوره 10ساله امری طبیعی است اما به‌دلیل آنکه ما برنامه مدیریتی نداریم و معمولا به‌صورت لحظه‌ای و مقطعی برای مشکلات نسخه می‌پیچیم این هشدارها نادیده گرفته شد و در نتیجه امروز بخش وسیعی از جنگل‌های شمال با هجوم آفت مواجه است. کمااینکه در حال حاضر، 20 هکتار از جنگل‌های گرگان و بخش‌هایی از جنگل‌های حوزه نوشهر در ارتفاعات دچار آفت شده است.
اگر باران نبارد
دکتر هادی کیادلیری که هفته گذشته از بخش‌هایی از جنگل‌های شمال بازدید کرده است، افزود: آفات در پی خشکی حادث می‌شود و در حال حاضر، بهترین درمان، بارندگی است اما اگر باران نبارد اوایل خرداد ماه، خسارت ناشی از آفات در جنگل‌های شمال به شکل گسترده خود را نشان می‌دهد. در حال حاضر هم فعالیت لاروها به‌خوبی دیده می‌شود و این حشرات( آفات) به درختان حمله‌ور شده‌اند. وی گفت: این آفات 10سال قبل با محصولات وارداتی از جمله چوب وارد کشور شده‌اند و هر وقت شرایط ایجاد شود به‌ویژه درپی خشکی هوا، طغیان می‌کنند. معمولا هم از حاشیه جاده‌های جنگلی که درختان آن قلع و قمع شده‌اند و از حاشیه روستاها و عرصه‌هایی که دام در آنجا وجود دارد بروز می‌کنند و علاوه بر درختان ضعیف و بیمار به درختان سالم حمله کرده و آنها را نابود می‌کنند. کیادلیری با اشاره به دوره‌ای بودن طغیان آفات در اراضی جنگلی تصریح کرد: وقوع مجدد آفات، امری کاملا طبیعی است اما در کشورهای پیشرفته با شیوه‌های خاص مدیریتی مانع آن می‌شوند ولی از آنجا که ما برنامه مدیریتی نداریم و همه تلاشمان را روی کنترل متمرکز می‌کنیم هنگام هجوم آفات عملا کاری از پیش نمی‌بریم؛ به همین دلیل 10سال پیش، شیوع یک نوع آفت در جنگل‌های شمال بیش از 40میلیارد تومان خسارت به بار آورد.
تکرار ندانم کاری‌ها
این عضو هیات علمی، تنها راهکار مؤثر برای دفع آفات را مدیریت آفات قبل از طغیان آن دانست و گفت: ما در هیچ زمینه‌ای از جمله دفع آفات، تجربه مفید نداریم زیرا تجربه زمانی وجود دارد که کارهای گذشته را ارزیابی کنیم که متاسفانه تاکنون این اتفاق نیفتاده است درنتیجه با بروز هر بار آفات، ما دچار سرگردانی می‌شویم و ندانم‌کاری‌های گذشته را تکرار می‌کنیم. کیادلیری ضمن انتقاد از شیوه‌های حفاظت از جنگل‌ها خاطرنشان کرد: حفاظت به معنای آن است که ما با استفاده از روش‌های علمی و فنی اجازه ندهیم صدمات بالقوه‌ای که وجود دارد بالفعل شود. برای نمونه خطر آتش‌سوزی و شیوع آفت همواره وجود دارد اما راهکارهای پیشگیری از آن مشخص است.
رویش چوب، صفر
در عین حال وی زحمات و تلاش کارکنان بخش حفاظت جنگل را قابل تحسین دانست و گفت: گرچه این بخش از بدنه سازمان، شبانه‌روز باوجود همه سختی‌ها برای صیانت از جنگل تلاش می‌کنند اما حفاظت محدود به حفاظت فیزیکی نیست بلکه بخشی از آن به دانش فنی و علمی نیاز دارد به همین دلیل ضروری است از متخصصان گیاه‌پزشکی و علوم جنگل هم دراین بخش استفاده شود.
به گفته کیادلیری، هنگام بروز و طغیان آفات، میزان تولید چوب به کمترین حد می‌رسد و باعث کاهش رویش چوب حتی به میزان 2متر مکعب در هر هکتار می‌شود که این میزان معادل رویش چوب در هر هکتار در جنگل‌های شمال است یعنی عملا هنگام طغیان آفات رویش چوب به صفر می‌رسد. این درحالی است که ارزش هر متر مکعب چوب حدود 400هزار تومان است. این رقم را اگر در 21هزار هکتار ضرب کنیم مشخص می‌شود که در هجوم قبلی آفات که 10سال پیش اتفاق افتاد و 3سال طول کشید، چه میزان خسارت به جنگل‌های شمال کشور وارد شد. باید در نظر داشت رقم اعلام شده فقط مربوط به خسارت ناشی از نابودی چوب است اما خسارت‌های دیگری هم وجود دارد که باید بررسی شود.
آفت مشترک انسان و چوب
وی آفات تهدید‌کننده جنگل‌های شمال را متنوع ذکر کرد و گفت: پروانه دم طلایی، پروانه دم قهوه‌ای و ابریشم باف ناجور از جمله این آفات هستند که علاوه بر خشکیدگی درختان و مستعد کردن آنها برای طغیان آفات دیگر، باعث بروز بیماری‌های پوستی در انسان می‌شوند و در نتیجه به نوعی گردشگری را هم تهدید می‌کنند. ضمن اینکه این آفات روی خاک و آب هم تأثیر نامطلوبی برجای گذاشته و روی مسائل اکولوژیکی اثر سوء دارند.
کیادلیری در پایان، پایش دائمی عرصه‌های جنگلی را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر عنوان کرد و گفت: با وجود اینکه همواره خطر آفات وجود دارد اما اعتباری که برای مبارزه با آفات به یک اداره کل اختصاص داده می‌شود 4میلیون تومان است! این اعتبار بسیار ناچیز است و با آن هیچ اقدامی نمی‌توان کرد. در حالی که خسارت ناشی از آفات در همان منطقه میلیاردها تومان است. بدیهی است با این رویکرد هیچ‌گاه نمی‌توان از شیوع آفات پیشگیری کرد.
