یادمان

«روز تهران» با کاشت نهال به پایان رسید - باغ‌های باقی‌مانده در تهران را دریابیم

در روز تهران (یکم آبان‌ماه)، در حالی که اطلاع‌رسانی مناسبی درباره‌ی این روز و برنامه‌هایی که برای آن در نظر گرفته شده بود، توسط رسانه‌های جمعی انجام نشد، همایش سه روزه‌ی «نکوداشت تهران» در موزه‌ی هنر دینی امام علی (ع) به کار خود پایان داد.

نمشي , adidas bold age leggings girls dance studio - تسوق تشكيلة اديداس اوريجينالز للأطفال مع تخفيضات 25 - 75% أونلاين في السعودية | New Air Jordan 1 Mid "Red Toe" University Red/White 2021 For Sale 554724 - nike air max 90 gray and infrared blue hair salon - 161

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، رییس موسسه‌ی پژوهشی فرهنگ و هنر دانشگاه تهران که در آخرین روز از این همایش سخن می‌گفت، اظهار کرد: ما در تهران زندگی می‌کنیم شهری که می‌گویند تعداد آثار تاریخی‌اش بسیار زیادتر از اصفهان بوده است، اما امروز این شهر به‌جز آلودگی و فلاکت چیز دیگری ندارد.

پیروز حناچی با اشاره به وضعیت نامناسب دو قبر «ملک‌المتکلمین» و «میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل» در حیاط بیمارستان لقمان تهران، گفت: قبر این دو شخصیت سرنوشت‌ساز در تاریخ ایران که در دوره‌ی پهلوی در پشت خندق باغ شاه دفن شدند، اکنون در حال تخریب است. نمی‌توانم باور کنم به همین راحتی بخشی از تاریخ ایران پاک شود و از بین برود. اگر ما معماران به‌عنوان کسانی که در طراحی و توسعه‌ی شهر نقش داریم، ارزش‌های شهری را به‌درستی نشناسیم متأسفانه به‌راحتی هویت یک شهر را می‌توانیم از بین ببریم.

او که درباره‌ی باغ نگارستان در محدوده‌ی میدان بهارستان سخن می‌گفت، با اشاره به موقعیت جغرافیایی میدان بهارستان به‌عنوان محل تلاقی سه باغ سردار‌ (بهارستان)،‌ نگارستان و نظامیه (مسعودیه)، اظهار کرد: باغ نگارستان وقتی ساخته شد خارج از حصار طهماسبی تهران بود؛ ولی اکنون فقط دیوار دوره‌ی فتحعلی‌شاه از آن در جبهه‌ی شرقی باقی مانده است و یک بخش از آن نیز که امروزه در وزارت ارشاد قرار دارد، امکان رفت و آمد در آن وجود ندارد.

این مدرس دانشگاه با بیان این‌که باغ نگارستان از حدود ‌50 سال پیش به چند باغچه‌ی کوچک تقسیم شد، بیان کرد: این باغ نخستین مرکز آموزش‌های آکادمیک در ایران بود و در آن، دو وزارتخانه‌ی «معارف» و «صنایع مستظرفه» ایجاد شد،. همچنین در سال 1318 هجری قمری در دوران مظفرالدین‌شاه، نخستین مدرسه‌ی «فلاحت» در آنجا تأسیس شد. در سال 1307 هجری شمسی نیز نقشه‌ی ساختمان یک مدرسه‌ی عالی با رعایت سبک معماری ایرانی توسط مارکوف روسی در ضلع شمالی باغ نگارستان تهیه و ایجاد شد. همچنین در سال 1310 هجری شمسی به‌دستور رضاشاه هسته‌ی مرکزی دانشگاه تهران با افتتاح دانشکده‌های ادبیات و علوم اجتماعی در آن مکان ایجاد شد، هرچند در سال 1325 دانشکده‌ها به محل کنونی دانشگاه تهران منتقل شدند.

حناچی همچنین درباره‌ی وقایع تأثیر‌گذار باغ نگارستان، توضیح داد: در این باغ، نخستین مدرسه‌ی عالی کشاورزی، نخستین مدرسه‌ی عالی هنر، نخستین فرهنگستان هنر در سال 1314،‌ لغت‌نامه‌ی دهخدا در سال 1325 ایجاد شدند. همچنین شخصیت‌هایی مانند آیت‌الله طالقانی‌، دکتر حسن حبیبی‌، پروفسور محمود حسابی‌، محمود روح‌الامینی، ملک‌الشعرای بهار‌، علی‌اکبر دهخدا‌، بدیع‌الزمان فروزان‌فر‌، محمد معین‌، کاظم عصار‌، محمد قریب،‌ باستانی پاریزی‌، سعید نفیسی‌، جلال همایی‌ و محمدحسن گنجی در آن تحصیل کرده‌اند.

در باغ نگارستان دیگر فعالیت زنده‌ای انجام نمی‌شود

وی همچنین بیان کرد: قرار بود در دهه‌ی 70 سازمان برنامه و مدیریت با هدف توسعه‌ی بخش‌های اداری خود، قسمتی از باغ نگارستان را بخرد که مرحوم دکتر روح‌الامینی و دکتر حسن حبیبی اجازه‌ی این کار را ندادند، بخصوص دکتر حبیبی که با اختصاص یک‌ونیم میلیارد تومان اعتبار برای مرمت این مجموعه، سرنوشت دیگری را برای این باغ رقم زد و حتا مرحوم کازرونی مرمت آن را برعهده گرفت؛ ولی متأسفانه از 12 سال پیش آن‌گونه که باید از باغ نگارستان استفاده نمی‌شود و فعالیت‌هایی که در این باغ انجام می‌شود، زنده نیستند.

او گفت: اگر ما برای حفظ ارزش‌های خود تلاش نکنیم، پس چه کسی باید این کار را انجام دهد؟

عمارت مسعودیه به باغ موزه‌ی معماری تهران تبدیل شود

به گزارش ایسنا در ادامه‌ی این مراسم، فرامرز پارسی، مرمتگر بافت‌ها وآثار تاریخی، که اکنون مرمت بخش‌هایی از عمارت مسعودیه را برعهده دارد، درباره‌ی باغ نظامیه (مسعودیه) اظهار کرد: زمانی که باغ‌ها در تهران ایجاد شدند دو دسته بودند؛ با‌غ‌هایی که در کنار باروها و کوشک‌ها ایجاد شدند و باغ‌هایی که دور شهرهای بزرگ ساخته شدند؛ ولی بیشتر باغ‌های کنونی که مربوط به دوران صفویه و قاجار هستند، در اطراف باروها و کوشک‌ها ساخته شده‌اند. با این وجود، این باغ‌ها سرنوشت خوبی نداشتند و از اواخر قاجار روبه نابودی رفتند.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در بحث مرمت بافت‌های تاریخی معمولا اندام‌های این بافت‌ها شناسایی می‌شوند و به‌نوعی بین آن‌ها رابطه برقرار می‌شود، یکی از اندام‌های محور تاریخی فرهنگی شهر تهران نیز باغ‌ها بوده‌اند که ظاهرا به آن‌ها توجهی نشده است و بیشترشان از بین رفته‌اند.

او بیان کرد: سالم‌ترین باغ‌ها اکنون از نظر ساخت و بستر، باغ سردار (بهارستان)، باغ‌ نگارستان و باغ نظامیه (مسعودیه) هستند، هرچند اکنون لکه‌هایی از باغ لاله‌زار نیز وجود دارد، اما متأسفانه بخش‌های زیادی از این باغ از بین رفته است. با این وجود، به نظرم این باغ‌ها باید به تهران برگردند، چون به‌جز باغ لاله‌زار سه باغ دیگر هنوز برای کار جا دارند.

وی با بیان این‌که حدود 70 درصد سه باغ مسعودیه، نگارستان و بهارستان در دوره‌های گذشته تخریب شده‌اند، گفت: با یک حساب سرانگشتی و با برآوردهایی که شهرداری تهران برای احداث تونل و بزرگراه دو طبقه‌ی صدر انجام داده است، حدود پنج‌هزار میلیارد تومان برای ساخت این بزرگراه هزینه می‌شود. همچنین برای تونل توحید نیز 300میلیارد تومان در گذشته هزینه شده، این در حالی است که برای تملک خانه‌های اطراف باغ مسعودیه و سرپا کردن آن به اعتباری حدود 276میلیارد تومان نیاز داریم، یعنی حدود 25 درصد هزینه‌ی احداث تونل و بزرگراه صدر، معتقدم این پروژه اکنون در توان شهر تهران است و یک فرصت برای حفظ این شهر تاریخی محسوب می‌شود.

او افزود: محدوده‌ی باغ مسعودیه که حدود هشت هکتار آن در دوره‌های گذشته از بین رفته است، 17 بنای ارزشمند دارد که به‌صورت تک‌بنا از آن‌ها می‌توان نگهداری کرد. این بناها اکنون تحت فشار بصری ساخت‌وسازهای جدید در حال نابودی و محکوم به متروک‌ شدن هستند تا زمانی که تخریب شوند.

وی اظهار کرد: ما اکنون باغ مسعودیه را داریم و محورهای آن را می‌شناسیم. همچنین تعدادی بنای ارزشمند در کل محدوده‌ی باغ داریم که آن‌ها را به یک فرصت می‌توانیم تبدیل کنیم و با استفاده از تئوری لایه‌یی، لایه‌های تاریخی را می‌توانیم روی هم بیاندازیم و با خرید بناهای جدید، باغ را احیا و بناهای ارزشمند آن محدوده را به موزه تبدیل کنیم تا این محدوده به‌عنوان «موزه‌ی معماری تهران» سرپا باشد.

پارسی این پروژه را در حد مطرح شدن یک حرف دانست و ادامه داد: این یک کار فانتزی نیست، بلکه از نظر زیست‌محیطی بسیار مفید است. معتقدم پولی که اکنون برای ساخت بزرگراه دو طبقه‌ی صدر استفاده می‌شود، چند سال بعد هدر رفته، چون راه دادن به ماشین‌ها یک سیکل معیوب است، پس این بزرگراه حتما چند سال دیگر تخریب می‌شود.

این کارشناس بافت‌ها و بناهای تاریخی افزود: تهران آن‌قدر به شهر تاریخی‌اش بدهکار است که جا دارد چند برابر این هزینه را برای آن داشته باشیم. در واقع با این کار می‌توانیم بافت‌های تاریخی را احیا کنیم.

به گزارش ایسنا،‌ در پایان این مراسم سه روزه، نهال یادبودی در کنار پیاده‌رو موزه‌ی هنر دینی امام علی (ع) در خیابان اسفندیار کاشته شد و کارشناسان اظهار امیدواری کردند که هر سال روز تهران در مراسمی بهتر و در شأن آن گرامی داشته شود.

براساس این گزارش، همایش سه روزه‌ی «نکوداشت تهران» از 29 مهرماه در موزه‌ی هنر دینی امام علی (ع) کار خود را آغاز کرد و تا عصر اول آبان‌ماه در روز پیشنهادی انجمن مفاخر معماری ایران و موسسه‌ی تهران مطالعات کلان‌شهر و موسسه‌ی مطالعاتی جهان‌باغ ایرانیان به‌عنوان «روز تهران» ادامه داشت. در این همایش که با خواندن بیانیه‌ای پایان یافت، معماران و اعضای انجمن مفاخر معماری و موسسه‌ی مطالعات کلان‌شهر تهران حضور داشتند. همچنین صبح روز گذشته به‌مناسبت روز تهران با برگزاری نمایشگاه «عکس تهران قدیم» در کاخ گلستان،‌ بازدید از این کاخ موزه از ساعت 9 صبح تا 13 رایگان بود.

• < قبلی
• بعدی >